Microsoft Word ernest xeminguey chol va dengiz ziyouz com doc

www.ziyouz.com кутубхонаси 
24
Олишув дам олиш куни эрталаб бошланиб, душанба куни саҳарда тамом бўлди. Баҳс 
бойлашгаклардан кўпчилиги дуранг бўлсин, деб талаб қила бошладилар, чунки уларнинг портга 
ишга чиқиш вақтлари бўлиб, бу ерда Гавана кўмир компаниясн учун кўмир ёки қопланган 
шакар юклашарди. Шу бўлмаса, ҳаммаси ҳам мусобақани охирига етказишнинг тарафдори эди. 
Аммо чол енгди, енгганда ҳам юк ташувчиларнинг иш вақти бошланмасдан бурун енгди. 
Кейин уни узоқ вақт Чемпион деб атаб юришди, баҳор чиққанда эса у негр билан яна 
олишди. Бироқ бу сафар гаровлар оз пулга ўйналди ва чол иккинчи марта ҳам осон ғалаба 
қозонди, чунки сьенфуэгослик негрнинг ўз кучига бўлган ишончи биринчи ўйиндаёқ шикаст 
топган эди. Кейин Сантьяго яна бир қанча му-собақаларда қатнашди, аммо кўп ўтмай бу ишни 
ташлади. Чунки астойдил хоҳласа, ҳар қандай одамни ҳам енгажагига амин бўлди ва энди 
бундай мусобақалар балиқ овлаш учун керак бўладиган, ўнг қўлига зарар келтириши 
мумкинлигини англади. Бир неча маротаба у чап қули билан куч синашмоққа ҳаракат қилиб 
кўрди. Аммо бу қўли уни доимо уялтириб қўяр, эгасига бўйсунишни истамас ва чол ҳам унга 
ишонмас эди. 
«Энди уни қуёш яхшилаб қиздиради,— деб ўйлади чол.— Агар кечаси жуда ҳам совуқ 
бўлмаса, бундан кейин жўрттага, менга аччиқ қилиб увушиб ўтиргани журъат қилмайди. Қани, 
кўрайлик-чи, бу тун бизга нималарни раво кўраркин?» 
Унинг тепасидан Майамига учган самолёт ўтиб кетди, чол самолётнинг сояси -ҳуркитиб 
учирган учар балиқларнинг тўдасини кўрди. 
— Бу ерда учар балиқ шунчалик кўп экан, демак, шу яқин ўртада макрель ҳам бўлиши 
керак,— деди у ва балиқни салгина бўлса-да, яқинроқ силжитишнинг иложи йўқмикин деб 
,елкаси билан чилвирга қаттиқроқ тиркалди. Аммо бунинг мумкин эмаслиги тезда англашилди, 
чунки чилвир худди тор каби уйилиб кетай деб, яна зириллаб қалтиллади, ундан сув зарралари 
сакраб отила бошлади. Қайиқ олдинга оҳиста сузиб борарди. Чол то самолёт кўздан йўқолгунча, 
уни кузатиб турди. «Самолётдан ҳамма нарса жуда ғалати бўлиб кўринса керак,—деб ўйлади 
у.—Қизиқ, шунча баландликдан денгиз қандай кўринаркин? Агар улар бунчалик юқорида 
учмаганларида ўша ердан менинг балиғимни ап-аниқ кўрган бўлишарди. Ўз балиғимга 
юқоридан бир назар ташлаш учун икки юз саржин баландликда се-кин-секин учиб ўтишни 
хоҳлардим. Бир пайтлар тошбақа овига чиққан кезларим, мачта учига чиқиб, ўша ердан ҳам 
жуда кўп нарсаларни бир-биридан ажрата олардим! Макрель юқоридан кўкимтирроқ бўлиб 
кўринади ва ҳатто унинг бинафша ранг йўл-йўл чизиқлари-ю, доғларини ажратиб олиш, бутун 
тўда қай йўсинда сузаётганлигини ҳам кўриш мумкин. Қоронғи чуқурликларда сузувчи барча 
учқур балиқларнинг усти, кўпинча, йўл-йўл тасмалари ола-була доғлари ҳам нима сабабдандир, 
бинафша рангида бўлади. Нега энди шунақа бўларкин? Макрель кўринишдан кўкимтир бўлса 
ҳам, аслида ранги тиллага ўхшайди. Аммо у роса ҳам
очиқиб бирон нарсанинг кетидан қувганда, биқинлари-да худди марлинники сингари бинафша 
ранг йўл-йўл чизиқлар пайдо бўлади. Наҳотки бу қаҳрдан бўлса? Балки, одатдагидан тез 
ҳаракат қилганидандир?» 
Қоронғи тушмасдан сал олдин, енгил тўлқинлар қўйнида гўё сариқ одеял остида океан ким 
биландир қучоқлашаётгандек чайқалган ва тўлғонган саргасс сув ўсимликларининг каттагина 
ороли ёнидан ўтиб кетаётганларида, кичик қармоққа макрель илинди. Балиқ қуёшнинг сўнгги 
нурларида мусаффо олтин жилолар билан турланиб, қўрқувдан ярим букилган ҳолда, 
қанотларини ҳавода жонҳолатда силкита-силкита юқорига сапчиганда, чол уни кўриб қолди. 
Макрель шоввоз акробатдек қайта-қайта сапчиб кўтариларди. Чол бўлса қуйруққа ўтиб олди, 
чўнқайди, йирик чилвирни ўнг қўли ва тирсаги билан тутганича, балиқ тушган дастани яланг 
сўл оёғида босиб туриб, макрелни чап қўли билан чиқариб олди. Макрель қайиқнинг шундоқ 
ёнгинасига келиб, жон аччиқ талваса ичида ўзини ҳар томонга урганда, чол қуйруқ оша 
энгашди ва қайиққа мисли олтиндек лов-лов ёнган, бинафша ранг тасмали балиқни кўтариб 

---

Эрнест Хемингуэй. Чол ва денгиз (қисса)