Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги самарқанд иқтисодиёт ва сервис институти

Дебет 6410 ― Бюджетга тўловлар бўйича қарз (турлари бўйича)‖ 
Кредит 8840 ― Мақсадли ишлатишга доир солиқ имтиѐзлари‖ 
Солиқ имтиѐзлари маълум муддатга берилган бўлса, ушбу муддат тугагач, 
бошқа ҳ олларда эса ҳ исобот йилнинг охирида мақсадли ишлатишга доир 
берилган солиқ имтиѐзлари корхонанинг резерв капиталига қўшилади ва унга 
қуйидаги ѐзув қилинади: 
Дебет 8840 ― Мақсадли ишлатишга доир солиқ имтиѐзлари‖ 
Кредит 8530 ―Бепул олинган мулк‖ 
Солиқ имтиѐзлари сифатида олинган мақсадли тушумларнинг аналитик ҳ 
исоби солиқ тўловлари турлари бўйича олиб борилади.

Бошқа мақсадли тушумлар- бу турли юридик ва жисмоний жахслардан 
маълум мақсадлар учун олинган маблағ ларнинг мажмуаси. Уларга, масалан, 
ота –оналарнинг болалар боғ часи учун тўловлари, бошқа корхоналардан 
тушган маблағ лар ва бошқалар киради. 21-сон БҲ МС га мувофиқ бошқа 
мақсадли тушумларнинг ҳ исоби 8890 ―Бошқа мақсадли тушумлар‖ счѐтининг 
кредитида ва пул маблағ лари счѐтларининг дебетида акс эттирилади. Ушбу 
счѐтнинг дебетида мақсадли тушумларнинг ишлатилиши акс эттирилади, 
масалан, хизмат қилувчи хўжаликлар нинг харажатларини бир қисми ушбу 
мақсадли тушумлар ҳ исобидан қопланганда 8890 ―Бошқа мақсадли тушумлар‖ 
счѐти дебетланади ва 2710 ―Хизмат қилувчи хўжаликлар‖ счѐти кредитланади. 
Ишлатилмай қолинган бошқа мақсадли тушумлар корхоналарнинг резерв 
капиталига ѐки бошқа даромадларига олиб борилади, яни: 
Дебет  8890 ―Бошқа мақсадли тушумлар‖
Кредит 8530 ―Бепул олинган мулк‖, 9390 ―Бошқа операцион даромадлар‖ 
Бошқа мақсадли тушумларнинг аналитик ҳ исоби уларнинг турлари ва 
манбалари бўйича юритилади.
 
9.5.Кутилаѐтган харажатлар ва тўловлар учун резервларнинг ҳ исоби 
 
Корхоналар ўзларининг яқин келажакда кутилаѐтган харажатлари ва 
тўловлари учун , масалан жорий ва капитал таъмирлаш учун, ходимларга меҳ 
нат таътили ҳ исоблаш учун ва бошқалар учун, резерв ташкил қилишлари 
мумкин. Бундай резервни ташкил этишдан асосий мақсад бўлиб кутилаѐтган 
харажат ва тўловларни ҳ исобот йили ойлари бўйича тенг тақсимлаб бориш ҳ 
исобланади. Резерв ташкил қилишнинг меъѐрлари ва тартиби корхонанинг ҳ 
исоб сиѐсатида белгиланган бўлиши лозим. Ташкил этилган резерв 
корхонанинг харажатларига олиб борилади ва у қуйидаги бухгалтерия ѐзуви 
билан акс эттирилади: