O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi z. M. Bobur nomidagi andijon davlat universiteti

O’qituvchi -
talaba 
5- bosqich 
10 minut 
Umumiy yakuniy xulosalar chiqarish 
Maqsad va vazifalar bajarilganligi tahlil qilinadi, kerakli maslahatlar beriladi, 
mustaqil ish topshiriqlari tarqatiladi, xulosalar chiqariladi. 
Adabiyotlar: 
1. Yusuf Xos Hojib. “Qutadg’u bilig”. T., 1971 
2. Qadimiy hikmatlar. T., 1987 
3. A.Yugnakiy . “Hibatul-haqoyiq”. T., 1971 
4. Karimov K. “Ilk badiiy doston”. T., 1976 
5. Mahmud K. Axmad Yugnakiyning “Hibatul-haqoyiq” asari haqida. T., 1972. 
 
O’qituvchi 
 
Yusuf Xos Hojib hayoti va ijodi, manbalari. “Qutadg‘u bilig” dostoni 
Reja 
1. 
Yusuf Xos Hojib haqida ma’lumot. 
2. 
“Qutadg‘u bilig” asarining yaratilishi, o‘rganilishi va o‘ziga xos xususiyatlari. 
3. 
Yusuf  Xos  Hojibning  siyosiy-ijtimoiy  qarashlari.  Asarda  ilm-ma’rifat,    odob-axloq 
masalalarining o‘ziga xos talqini.  
4. 
Asarning qisqacha  mazmuni, obrazlar tizimi, ularda ifodalangan ramziylik 
5. 
“Qutadg‘u bilig”ning ma’rifiy va badiiy ahamiyati. 
 
VIII  asrdan  e’tiboran  turkiy  xalqlar  orasida  islom  qabul  qilinish  bilan  birga,  ular  sekin-
asta  turk-islom  davlatlari  (X  asr)ga  aylandilar.  Mana  shunday  davlatlardan  biri  hukmdor 
Abdulkarim Sotiq Bo‘g‘roxon (859-955) asos solgan davlatdir. U o‘zini qoraxon – ulug‘ xon deb 
e’lon  qilgan.  Shundan  barcha  hukmdorlar  o‘zlarini  qoraxonlar  deb  atagani  uchun,  davlat  nomi 
ham shunday yuritilgan. Davlatning barpo bo‘lishida qorluq, chigil, yag‘mo qavmlari yetakchilik 
qilgan.  1130  yilda  Arslonxon  Muhammad  ibn  Sulaymon  (1102-30)  saljuqlilarga  yengilganidan 
so‘ng davlat tanazzulga uchragan. Sulolaning so‘nggi vakili 1212 yili Muhammad Xorazmshoh 
tomonidan  qatl  qilingan.  Qoraxonlilar  davlatning  hududi  Sharqiy  Turkiston,  Yettisuv  va 
Tyonshanning janubiy yon bag‘irlariga yoyilgan.  

---

 
154 
Davlat  hujjatlari,  diplomatik  yozishmalar  uyg‘ur  yozuvida  olib  borilganiga  qaramay  X 
asrdan yozma adabiyot arab yozuvi orqali ham tarqala boshladi. Muayyan davrda har ikki yozuv 
parallel  ravishda  qo‘llanilgan.  Ayrim  manbalarning  (mas.,  “Qutadg‘u  bilig”)  har  ikki  yozuvda 
ko‘chirilgan namunalari saqlanadi.