Dehqonchilik ilmiy izlanish asoslari bilan fanidan ma’ruza ma'tinlari doc

5. Issiqlik rejimini boshqarish usullari 
Issiqlik  rejimini  boshqarish  tuproq  unumdorligini  oshirishda  va  ekinlardan  mo’l  hosil 
yetishtirishda  muhim  tadbirlardan  hisoblanadi.  Ekinlarning  turiga  qarab,  urug’ning  unib 
chiqishi, o’sishi va rivojlanishi uchun har xil miqdorda issiqlik talab etiladi. 
Yerga  solingan  chirimagan  go’ng,  organik  o’g’itlar  tuproqning  issiqlik  rejimini 
yaxshilaydi, chunki 1 t go’ng chiriganda 3-4 mln katta kaloriya issiqlik ajralib chiqadi. 
Yerni  barqaror  sovuq  tushmasdan  oldin  chuqur  va  sifatli  shudgorlash  tuproqning 
issiqlik rejimini yaxshilashda samarali tadbirlardan hisoblanadi. 
Sizot  suvlar  yuza  joylashgan  yerlarda  suv  sathini  pasaytirish  tuproq  issiqlik  rejimini 
yaxshilashga yordam beradi. 
Egat,  jo’yak  olib  tuproq  temperaturasini  oshirish  mumkin.  Bunda  egat  va 
jo’yaklarning chuqurligiga ko’ra mayda sathi tekis yerlarga nisbatan 20-30 % oshadi. Bu esa 
o’z navbatida o’suv davrida  haydalma qatlam  haroratini  bir  muncha oshirib o’simliklarning 
o’sishi  va  rivojlanishi  uchun  qulay  sharoit  yaratadi.  Bunday  yerlarda  chigit  tekis  yerdagiga 
nisbatan 5-6 kun oldin unib chiqadi. 
Tajribalarga  qaraganda,  egat  va  jo’yaklar  olish  bilan  bog’liq  bo’lgan  sarf  harajatlar 
olingan qo’shimcha hosil evaziga bir necha marta ortig’i bilan qoplanib ketadi. 
Tuproq  haroratini  oshirishni  va  issiqlik  rejimini  tartibga  solishning  yana  bir  asosiy 
omili  chigit  yoki  boshqa  ekinlar  urug’i  ekilgandan  keyin  yerlarni  Mulchalashdir.  Mulcha 
sifatida  chirigan  go’ng,  ko’mir  kukuni,  qora  qog’oz  va  plyonka  kabi  materiallardan 
foydalanish mumkin. Xususan sabzavotchilikda keyingi yillarda Mulcha sifatida polietilen va 
poliamid kabi polimer plyonkalardan keng ko’lamda foydalanilmokda.