Umumiy biologiya


y)    Asalarilar oilasi



Download 1,51 Mb.
Pdf ko'rish
bet18/74
Sana29.07.2021
Hajmi1,51 Mb.
#132266
1   ...   14   15   16   17   18   19   20   21   ...   74
Bog'liq
asalari faunasi uchish fenologiyasi va ularning asal tarkibi

y) 
 
Asalarilar oilasi  (Jamoa bo‘lib yashovchi parda qanotlilar) 

Asalarilar jamoa bo‘lib 
yashovchi hasharot hisoblanadi 
. Asalari oilasi 10 000—50 00 ba‘zan 100 000 gacha ishchi, bitta ona (malikasi), bir 
necha  yuz  erkak  arilar  —  trutenlardan  tashkil  topgan.  Oilada  barcha  arilar  bitta 
onaning nasli hisoblanadi. Ona, ishchi va erkak arilar tuzilishiga kura birbiridan farq 
etiladi. Ona ari va erkaklari ishchi arilarga nisbatan ancha yirik bo‘ladi, ona arining 
qorin  qismi  yaxshi  rivojlangan,  qanotlari  kalta.  Ona  ari  bilan  ishchi  arilarning  qorin 
qismining uchida  chaquvchi  nayzasi  bor.  Erkak  arilarning  muylovi va  ko‘zlari  yirik 
bo‘lib,  bu  ularga  ona  arining  hidi  va  ko‘rinishiga  qarab  uni  oson  topishga  imkon 
beradi. Erkak arilarda zaxar bezlari va nayzasi rivojlanmagan. 
Ishchi arilar jinsiy jihatdan voyaga etmagan urg‘ochi arilardir. Ularning butun 
tanasi  va  boshi  kalta  tuklar  bilan  qoplangan.  Boshining  ikki  yonida  fasetkali  ikkita 
murakkab  ko‘zi,  ular  orasida  esa  uchta  oddiy  ko‘zchalari  joylashgan.  Boshining 
oldingi  tomonida  joylashgan  bir  juft  mo‘ylovi  hid  bilish  organi  hisoblanadi.  Ishchi 
arilar  gul  hidi  va  rangini  ajrata  oladi.  Ularning  murakkab  ko‘zlari  sariq  va  ko‘k 
ranglarni,  shuningdek,  odam  ko‘zi  ajrata  olmaydigan  ultrabinafsha  nurlarni  ham 
yaxshi  ajrata  oladi,  lekin  qizil  rangni  farqlay  olmaydi.  Ishchi  arilarning  yuqorigi 
jag‘lari  kemiruvchi  tipda  bulib,  ari  ular  yordamida  mum  katakchalar  tayyorlaydi  va 
changdonlardagi  gul  changini  oladi.  Pastki  labi  va  pastki  jag‘lari  nayli  uzun  xartum 


hosil  qiladi.  Ular  yordamida  arilar  gul  nektarini  so‘radi.  Ishchi  arilar  orqa 
oyoqlaridagi  maxsus  chuqurcha  —  savatchaga  cho‘tkachasi  yordamida  gul  changini 
yig‘ib  oladi.  Ishchi  arining  qorin  qismida  zaxar  bezlari  va  nayzasi  joylashgan.  Ari 
chaqqanda uning nayzasi teri ostida uzilib qolib, o‘zi shikastlanadi va nobud bo‘ladi. 

Download 1,51 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   14   15   16   17   18   19   20   21   ...   74




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish