Педагогик компетентликнинг тузилиши ва мазмуни

Дикция сўзларнинг аниқ талаффуз қилиниши
 
Муҳим хусусиятлар 
Товуш кучи 
Товуш пардози 
Диапазон 
Тембр 
Товушнинг ихчамлиги ва 
ҳаракатчанлиги 
Товуш – чиқарилган ҳавони хиқилдоқдан ўтиш пайтида овоз
пардаларнинг тебраниши натижасида вужудга келадиган 
ҳодиса, садо, (сас)
 
63

---

сабабли уларни доимий машқ қилдириш туриш муҳим аҳамиятга 
эга. 
Товушнинг аниқ талаффуз қилинишини такомиллаштириш 
артикуляция гимнастикаси асосида амалга оширилади. 
Ҳар бир унли ва ундош товушларни тўғри ифодалашга 
ўргатувчи машқлар (ифодали ўқиш, тез айтишлар). 
Ўқитувчи нутқининг ташкил этилишида р и т м и к а ҳам 
муҳим ўрин эгаллайди. 
Унга хос муҳим жиҳат ритм саналади. 
Ритм (нутқнинг вазни) нутқнинг муҳим хусусияти саналади, 
зеро, нутқ оҳанги, тўхтамлар ҳам тингловчиларга бевосита кучли 
ҳиссий таъсир кўрсатади. Нутқнинг ритми (вазни)га кўра ўқувчига 
узатилаѐтган билимлар, ўқув материалининг мураккаб ўринлари 
ўқитувчи томонидан аста-секин баѐн қилинади, осон ўзлаштири-
ладиган қисмларини эса нутқни бир қадар тезлаштириб баѐн этиш 
мумкин. Ўқитувчи ўз фаолиятида аниқ, равон, маъноли, ифодали 
нутқни ўзлаштира олиши, бир сўз билан айтганда нутқ 
маданиятини эгаллаши зарур.
 
Педагогик маҳорат негизида педагогнинг касбий, яъни, 
педагогик тажрибага эга бўлиши ҳам муҳим аҳамият касб этади.
Нутқ маданияти – ўз фикрини нутқ ѐрдамида мантиқли, тўғри, 
образли, аниқ ва ифодали етказиб бериш малакаларининг
ўзлаштирилганлик даражаси
 
Ритмика – айрим сўз ва бўғинларнинг айтилиш муддати ва 
тўхталиши, нутқ ва ифодаларнинг навбат билан ўз ўрнида 
ишлатилишини билдиради
 
Артикуляция (лот. “аrticulation” < “articulare” – 
“аниқ талаффуз қилмоқ”) нутқ орган (аъзо)ларининг 
товуш
ҳосил қилишдаги ҳаракатлари ҳолати
 
64

---