Обсуждены и интерпретированы основные вопросы компьютерной лингвистики

Genera­
lized  Phrase  Structure  Grammar  (G PSG ) 
deb  ataladi.
M odel 
(lotincha  «modelus»  so'zidan  olingan  b o ‘lib,  «nusxa»,  «andaza», 
«o'lchov»,  «me’yor»  m a’nolarini  anglatadi)  -   fanda  shunday  moddiy  qurilma, 
grafik,  sxema,  umuman,  bilish  vositasi  sifatida  tushuniladiki,  u  muayyan  original- 
obyekt  haqidagi  m a’lumotlar  majmui  tarzida  yuzaga  kelgan  hosila-obyekt  de- 
makdir.  Boshqacharoq  tushuntirganda,  model  tabiiy  obyektlarning  imitatsiya- 
sidir (o'xshashi,  taqlidiy  ko'rinishi),  u  o'zbek  tilidagi  qolip,  andaza so'zlariga  mos

---

Kompyuter  lingvistikasi asoslari
155
keladi.  Masalan,  globus  yerning  modeli,  o'yinchoq  mashina  haqiqiy  mashinaning 
modeli  sifatida  baholanishi  mumkin.
Modellarni  shartli  ravisda  quyidagicha  tasniflash  mumkin:  1)  tabiiy  modellar 
-   o'rganilayotgan  obyekt  bilan  bir  turda  bo'ladi  va  undan  faqat  o ‘lchamlari, 
jarayonlarining  tezligi  va  b a’zi  hollarda  yasalgan  materiali  bilan  farq  qiladi;  2) 
matematik  modellar  -   prototipdan  (asl  nusxadan)  jismoniy  tuzilishi  bilan  farq 
qiladi,  lekin  u  bilan  bir xil  matematik  tasvirga ega  bo'ladi;  3)  mantiqiy-matematik 
modellar -  belgilardan  iborat  bo'lib,  abstrakt model  hisoblanadi  va tafakkur jara- 
yonini  o‘rganishda  qo'llaniladi;  4)  kompyuterli  modellar -  matematik va  mantiqiy 
modellashtirish metodlariga asoslangan  holda kompyuterda  algoritm va  dasturlar- 
dan  foydalanib  yaratiladigan  modellar.