Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги низомий номидаги тошкент давлат

Биринчи тиббий ёрдам. Невростениянинг бошланғич 
босқичларида витаминларга бой овқатларни истемол қилиш, оила 
ва ишда хотиржам бўлиш, врач кўрсатмаларини ўз вақтида 
бажариш беморни тезда соғайиб кетишига ва меҳнат қобилиятини 
тикланишига олиб келади. Беморга уйқуни яхшилайдиган, 
тинчлантирадиган 
бромидлар, 
трнквлизаторлар 
(элениум, 
реланиум, седуксин баъзан ухлатувчи дори моддалар буюрилади, 
физиотерапевтик муоложалар ўтқазилади. Оғир ҳолларда даволаш 
курси тугагандан кейин санаторийларда дам олиш тавсия этилади.
 
ИСТЕРИЯ 
 
Истерия - юнонча бачадон деган маънони англатади. 
Қадимги юнонлар бу касалликни бачадонни организмда айланиб 
юришига боғлиқ деб ҳисоблаган эдилар. 
Белгилари. Уинг баъзи аломатлари бошқа касалликларнинг 
белгиларига ўхшаб кетади. Шунинг учун бу касалликни буюк 
тақлидчи деб ҳам аташади. Истерия истерик тутқаноқ хуружлари, 
вегетатив ва сенсиматор ўзгаришлар билан ҳарактерланади.Истерия 
тутқаноғи қандай бўлмасин бирор хилдаги бемор руҳиятини 
шикастлайдиган ташқи тасуротлар ёки ўтмишдаги- кўнгилсиз 
воқеаларни эсга соладиган воқеалар билан боғлиқ бўлади. 
Тутқаноқлар кўпинча кундузи тутади, беморни ҳаракатлари 
тартибсиз бўлади, лекин бемор бирдан йиқилиб тушмайди, оҳиста 
юмшоқроқ жойга йиқилади. Ўзини шикастлантирмасликка ҳаракат 
қилади. Беморнинг эс-ҳуши бутунлай йўқолмайди, рефлекслар ва 
қўз қорачиқларининг ёруғликка реакцияси сақланиб қолади. 
Мускулларнинг қисқариши титрашлар кўринишида бўлади, тилини 
тишлаб олмайди, оғзидан кўпик чиқмайди, беихтиёр сийиб қўйиш 
ҳоллари кузатилмайди.
Истерия тутқаноғи бир неча минутдан бир неча соатгача 
давом этиши мумкин. Агар беморни атрофида одамлар кўп бўлса, 

---

103 
тутқаноқ узоқ давом этади. Истерияда ҳаракат ва сезувчанликнинг 
бузилиши кузатилади ва фалажлар, гиперкинезлар ҳолида учрайди. 
Истерия фалажида мускуллар тонуси ўзгармайди, патологик 
рефлекслар бўлмайди. Оёқларнинг барча ҳаракатлари ва 
кординация сақланган бўлади, лекин бемор тик тура олмайди, юра 
олмайди.
Истерияда кўпинча меъда-ичак йўлининг фаолияти бузилади, 
қайд қилиш, ичак парези, ҳиқичоқ тутуши шулар жумласидандир.