Бу китоб ғоялар, рамзлар тўҒрисида эмас, бу китоб одамлар тўҒрисида

к ен с, Бальзак, Ф лобер ном ларини тилга олган. 
Бу рўйхатда рус ёзувчилари - Толстой, Д о с т о е в с ­
кий , Гоголь алоҳида ўрин тутади. У.Ф олкнерга 
Ф Д остоевски й эн г қучли таъсир кўрсатган. «У ўз 
м аҳорати бўйича, - деган эди ёзувчи, - инсоннинг 
ички дунёсига ки ри ш кучи бўйича, қайғуриш нинг 
чуқурлиги бўйича ҳар бир ёзувчи тенглаш иш ни 
хоҳлаганларидан бири бўлган».
1927 йилда адибнинг Нью-Орлеандаги зодагон- 
лар ф ар зан д л ар и н и н г «шоҳона турмуши» тан қ и д
остига олинган «Чивинлар» («Mosquitoes») ром ани 
наш р этилган. Бу асар қаҳрам онларидан бирининг 
прототипи Ш.Андерсон бўлганлиги билан қи зи қар- 
лидир. Бу ўри н да ёзувчи ўш а п ай тд а у билан барча 
алоқаларини узганлигини ҳам айтиб ўтиш керак.
У .Ф олкнернинг Й о к н а и а т о ф а в а Ж е ф ф е р с о н
тарихи билан боғлиқ 15 туркум ром анининг бирин- 
чиси - «Сарторис» («Sartoris», 1929)дан бошланган. 
Ушбу а с а р д а ёзувчи бутун иж одини бағиш лаган 
ижтимоий в а ахлоқий муаммолар у ёки бу д ар аж ад а 
ўз ифодасини тоиган. Уни иж одкор си ф ати да, эн г
10

---

аввало, и н сон ни нг ж ам и ят билан ўзар о м уноса- 
батдари ҳ и зи ҳти р ган . Бу У.Фолкнер таъри ф и ча: 
«... инсон ў зи билан ҳам , ў з биродари билан ҳам , 
ў з вақти билан, ў зи яш айднган ж ой билан ҳам  
низода». Уни инсоннинг руҳий ҳолатлари, қаҳрамон 
эга бўлган ёки эга бўлиши к е р ак бўлган ахлоқий 
қадриятлар қизиқтирган.
Адиб иж одий м еросида энг новаторча ҳисоблан- 
ган «Шовҳин ва ҳаҳр» («The S ound a n d th e Fuiy», 
1929) таж риба ром ани ёзувчини маш ҳур ҳилган. 
Танқидчилар якдиллик билан бу асар н и ф ож иали 
мавзу - «Еврипидни ёдга олишга мажбур қиладиган» 
«буюк китоб» деб баҳолашган.
«Шовқин в а қаҳр» ром ани номини ёзувчи Шекс- 
п и рн и н г «Макбет» асар и қаҳрам он и н и н г борлик,- 
нинг маънисизлиги тўғрисидаги куйидаги машҳур 
монологидан олган: «Ҳаёт - бу тел ба т о м о н и д а н