Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги самарқанд давлат университети

Мартаба – бу, инсоннинг иш билан боғлиқ йиллари мобайнида 
меҳнат тажрибаси ва фаолияти тааллуқли, алоҳида англаб етилган нуқтаи 
назари ва хулқ-атворидир (эгаллаган лавозимларидаги, иш ўринларидаги 
изчиллик, меҳнат ташкилотидаги мавқеининг аҳволи). 
Омиллари – бу, меҳнат унумдорлигининг ўзгаришига таъсир 
кўрсатадиган ҳаракатлантирувчи кучлар ёки сабабларидир. 
Турмуш даражаси – бу, аҳолининг зарурий, моддий ва номоддий 
неъматлар ҳамда хизматлар билан таъминланганлик даражаси, уларни 
истеъмол қилиш даражасидир. 
Турмуш даражаси – бу, жисмоний, маънавий ва ижтимоий 
эҳтиёжларнинг ривожланиш даражаси, қондирилганлик миқёси ва уларни 

---

203 
қониқтириш учун яратилган имкониятларни акс эттирувчи комплекс 
ижтимоий-иқтисодий категориядир. 
Тариф сеткаси – бу, разрядлар шкаласидан иборат бўлиб, уларнинг 
ҳар бирига ўз тариф коэффициенти берилган ва ҳар қандай разряднинг 
тариф сеткасида ишнинг мураккаблигига қараб биринчи разрядга нисбатан 
ишнинг неча марта мураккаблигини кўрсатиб туради. 
Тадқиқот муаммоси – бу, ижтимоий зиддиятларни ҳал этиш ва 
уларни тартибга солиш учун турмушнинг бирон бир жабҳасини ўрганишга 
бўлган эҳтиёждир. 
Ёлланма ходимлар – булар корхона раҳбарияти билан меҳнат 
фаолияти шартлари тўғрисидаги тузилган ёзма контракт (шартнома) ёки 
оғзаки битим бўйича ишлайдиган шахслар бўлиб, улар ана шу фаолият 
учун ёлланиш вақтида келишиб олинган иш хақини оладилар. 
Эҳтиёжлар – бу, шахснинг яшаши ва ўзини-ўзи сақлашига доир 
зарур воситалар ва шарт-шароитлар яратиш тўғрисидаги ғамхўрлик 
қилиши, яшаш муҳити билан барқарор мувозанатни сақлашга интилишдир. 
Қадриятлар – бу, субъект, жамият, синф, ижтимоий гуруҳнинг ҳаёт 
ва ишнинг асосий ва муҳим мақсадлари тўғрисидаги, шунингдек, ана шу 
мақсадларга эришишнинг асосий воситалари ҳақидаги тасаввурларидир. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

---

204