Oʻzbekiston respublikasi oliy va oʻrta maxsus ta’lim vazirligi toshkent moliya instituti

Xatlab  xarakatlanish  :
  to‘g‘ri  (bukilgan)  oyoqlarni  navbatlashtirib  oldinga, 
orqaga yon tomonga chiqarib, sakrashlar bilan qadam qo‘yish. 
Raqs qadamlari  : galop, polka, vals, ruscha. 
Bular polda ham, oldinga bir tekisda nafis. 
Burilishlar – tik turish va yarim o‘tirib, bir va ikki oyoqda tayanib o‘tirish va 
tizzalarga  tayanib  o‘tirish  holatlarida  oyoq  uchida  bajariladi;  bu  elementlarga 

---

o‘rganish  poldan boshlanadi,  keyin  esa ko‘tarilgan  tayanchlarga o‘tiladi.  Burilishlar 
aniq bajarilishi uchun mo‘ljallar belgilanadi, masalan: 
XODA
 bo‘ylab oldinga oyoqda 
siltanish.  Boshning  holati  katta  ahamiyatga  ega:  chapga  (o‘ngga)  va  orqaga 
burilishlarda bosh tana bilan to‘g‘ri holatni saqlab qoladi; 360˚ ga va undan ko‘proq 
burilishlarda  bosh  tanadan  biroz  orqada  qoladi,  keyin  tezda  elkani  oshib  o‘tib 
buriladi. Qo‘llar harakati burilishga va muvozanatni saqlashga imkon beradi. CHapga 
(o‘ngga)  va  orqaga  burilishlarda  qo‘llar  yonda,  yuqorida,  belda  bo‘lishi  mumkin, 
ancha murakkab burilishlarda esa ular aylanma harakatlanishga yordam beradi. 
 
 
 
 
Ikki  oyoqda  turish  holatida  burilishlar  o‘ngga  (chapga)  va  orqaga  bajariladi; 
ko‘ndalang  turishdan,  ko‘ndalang  turish,  uzunasiga  turishdan  oyoqlarni  krest  qilib 
turishga va aksincha. 
Bir  oyoqda  turish  holatida  burilishlar  oldinga  yoki  orqaga,  bukilgan  yoki 
to‘g‘ri  oyoqlarda  siltanib  bajariladi.  Aylanish  yo‘nalishiga  qarab,      (
TAYANCH 
OYOQ TOMONGA
) va   (
TAYACHN OYOQDAN QARSHI TOMONGA
) burilishlarga 
ajratiladi. 
Ikki  oyoqda  o‘tirib  burilishlarni,  tik  turishdan  orqaga  burilib  o‘tirish  va 
aksincha; o‘tirib  orqaga burilish; turishdan  orqaga  burilib o‘tirish va turish; shuning 
o‘zi sakrash bilan bajarilishi mumkin. 
Bir  oyoqda  o‘tirib  burilishlar:  o‘ng  oyoqqa  uzunasiga  o‘tirib,  chap  oyoq  yon 
tomonga oyoq uchida, bir vaqtda o‘ngga yoki orqaga burilish va shunday D.H.; o‘ng 
oyoqda ko‘ndalang o‘tirishdan, chap oldinga yarim bukilib oyoq uchida, chap oyoqni 
pastga tushirib, orqaga siltanish, orqaga   burilish huddi shunday dastlabki holat. 
Tayanchlarda  tayanib  o‘tirish,  tizzalarda  tayanib  o‘tirish,  o‘tirishlardan 
burilishlar,  sakrab  chiqishlar      bilan,  siltanib  o‘tishlar      bilan  uyg‘unlashadi.  Ular 
asosan  qo‘llarga  tayanish  bilan  bajariladi:  tayanchdan  burilib  songa  o‘tirish; 
tayanchdan  bir  oyoqda  siltanib  o‘tib      burilib  oyoqlarni  ochib  o‘tirish;  sonda  o‘tirib 
orqaga  burilib  boshqa  songa  o‘tirish;  oyoqlarni  ochib  (
VNE
)  tayanib,  o‘ngga 
(chapga) yoki orqaga burilish; tizzalarda turishdan orqaga burilib yarimshpagat; bitta 
tizzada  turishdan,  boshqasi  orqaga,  orqaga  burilish  shunday  D.H.  egallash; 
yarimshpagatdan  orqaga  burilib  bitta  tizzada  turish,  boshqa  oyoq  oldinga  bukilgan; 
qorinda tayanib yotib chapga (o‘ngga) yoki orqaga burilish. 
 

---