O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi buxoro davlat univеrsitеti



Download 7,84 Mb.
Pdf ko'rish
bet44/190
Sana16.07.2021
Hajmi7,84 Mb.
#120887
1   ...   40   41   42   43   44   45   46   47   ...   190
Bog'liq
bolalar adabiyoti

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
2-jadval 
Xalq og‘zaki ijodining o‘ziga xos xususiyatlari: 
 
B
ola
la
rni
ng 
 o
z
  ij
odk
or
lig
i  
va  i
jr
ochi
lig

hos
ilal
ari 
 bo’lg
an
  qo
sh
iq
la

va 
 o
y
in
la

– 
o
z
bek 
 bol
al
ar
  f
olklo
rin
in

 as
os
in
i  
tas
hkil
 
et
ad
i

Bolalar folklori - kichkintoylar olami bilan kattalar 
dunyosining ozaro uygunlashuvi oqibatida yuzaga 
kelgan oyinlar, qoshiqlar va muzikali poetik 
janrlarning yaxlit bir tizimiga aylangan xalq ogzaki 
ijodiyotining oziga xos tarmogidir. 
Kattalar hamisha oz farzandlarini oylab yashaganlar – 
mehnat va ijod bilan shugullangan. Bu jarayon ularda bola 
va uning taqdiri togrisida qaygurish majburiyatining  
tobora chuqurlashuvi tarzida kechib, talay qo’shiqlarning 
toqilishiga sabab bo’lgan. 
Kattalar bolalarning tabiatga munosabatini 
shakllantirishda ham faol ishtirok etadilar. Buning 
natijasida bolalar taqvimi va uni ifoda etuvchi 
marosim qo’shiqlari yuzaga kelgan. 


50 
 
So‘z san’atining 
boshlang‘ich namunasi – 
unda uzoq o‘tmishda 
yashagan ibtidoiy ajdodlar 
hayoti o‘z ifodasini topgan. 
 
Folklor asarlari og‘zaki 
aytiladi (ertak, maqol, 
topishmoq, rivoyat,afsona, 
latifa, naql); ijro etiladi 
(doston, og‘zaki drama, lof, 
askiya); kuylanadi (qo‘shiq

 
Xalq – 
folklorning ijodkori. 
Folklor qabila, urug‘, 
elat, xalq yoki 
millatning mafkurasi 
va psixologiyasini 
aks ettiradi. 
 
Xalq 
og‘zaki 
poetik ijodi –
folklor 
 
Folklorda 
an’anaviylik
-
mavzu va
 
g‘oyaviy mundarijasi, 
badiiy mazmunda aks 
etadi
 
 
Folklor asarlari jonli ijro 
jarayonidagina yashaydi.U 
asosan so‘z va kuy 
uyg‘unligida ijro etiladi. 
 
Variantlilik-folklorning 
jonli yashash tarzi.Variant-
ma’lum bir asarning jonli 
og‘zaki epik an’ana zaminida 
vujudga kelgan, bir-birini 
inkor etmasdan, yonma-yon 
yashay oladigan va o‘zaro 
farqlanuvchi matnlardir

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
3-slayd 
Alla janri xususiyatlari 


51 
 
 
 
 
4-slayd 
 
 
Allalar faqat 
kuylanadi.Monoto
n  ohang  yetakchi 
Bola uchun uning 
so’zi emas, balki 
kuyi muhim 
So’z ohang va 
harakat birligi 
allalarning 
kompozitsion 
butunligi 
Allalarda to’rtlik 
band tuzilishi 
yetakchi 
allalarda bola qo’zichoq, 
qo’chqor, olqor, 
toychoq, saman,  toyloq, 
bo’taloq, kiyik(ohu), 
quralay, serka, bulbul 
kabilar orqali  
obrazlanadi 
BOLALAR FOLKLORI JANRLARI 
ALLALAR (VOQEABAND 
(SUJETLI) va PAROKANDA  
ALLALAR) 
 
AYTIM-OLQISHLAR 
ERKALAMA VA 
OVUTMACHOQLAR 
TEGISHMACHOQLAR
 
MASXARALAMALAR
 
YALINCHOQLAR
 
QIZIQMACHOQLAR 
HUKMLAGICHLAR
 
QAYTARMACHOQLAR 
MASXARALAMALAR
 


52 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
5-slayd 
 
 
 
 


53 
 
 
 
 


54 
 
 
 
                Tavsiya etiladigan adabiyotlar

1.  Karimov I.А. Barkamol avlod – O‘zbekiston taraqqiyotining poydevori.– 
–T., 1997. 
2. Karimov I.A. Yuksak ma’naviyat – yengilmas kuch. –T.: Ma’naviyat,  
2008. 
3. Allayo-alla. O‘zbek xalq allalari. To‘plovchi va nashrga tayyorlovchi  
4. Afzalov M. O‘zbek xalq ertaklari haqida. –T.: Fan, 1964. 
5. Berdiyorov H., Rasulov R. O‘zbek tilining paremiologik lug‘ati. – 
T.:O‘qituvchi,1989. 
6. Boychechak.O‘X I . To‘plovchi, nashrga tayyorlovchi O.Safarov.–  
T.G‘ASN,1984. 
7. Valixonov O. Chiston. // “Guliston”  j., 1974, 7-son, 31-b. 
8. Galiyev Sh., O‘zbek bolalar o‘yin folklori.– T.:Fan, 1998. 
9. Jalolov G‘. O‘zbek ertaklarida janrlararo munosabat.– T.:Fan,1983. 
10. Jumaboyev M. Bolalar adabiyoti va folklor. –T.,2006. 
11. Jahongirov G‘. O‘zbek bolalar folklori. –T.:O‘qituvchi, 1972. 
12. Imomov K. O‘zbek xalq satirik ertaklari. –T.:Fan,1974. 
13. Mahmudov T. Hamid Olimjonning “Oygul bilan Baxtiyor” ertak-dostoni  
va uning folklor asoslari. SamDU asarlari: Adabiyot va hayot. – 


55 
 
     Samarqand,1969, 84-100-b. 
14. Safarov O. Chittigul. O‘zbek bolalar xalq o‘yinlari. – T.G‘ASN, 2000. 
      Yana: Hamid Olimjon she’riy-adabiy ertaklari. // Pedagogik mahorat, 
     2003,  4-son, 62-69-b. Yana: Folklor va bolalar adabiyoti. // O‘TA, 2003,  
     6-son, 20-27-b. Yana: O‘zbek xalq og‘zaki ijodi. –T.: Musiqa, 2010.  
    Yana: Bolalarni erkalovchio‘zbek xalq qo‘shiqlari. –T.,1985; yana: O‘zbek  
     bolalar xalq o‘yinlari. – T.:Sharq, 2010. 
15. Topishmoqlar. O‘XIT. –T.:G‘ASN, 1989. 
16. Shermuhamedov P. Ertak-bu bir bahona.Kitobda: Bolalar olami. – 
     T.:Yosh gvardiya, 1989, 11-19-b. 
17. Shomaqsudov Sh., Shorahmedov Sh. Hikmatnoma. – T.,1990; yana:  
      Maqollarning paydo bo‘lishiga doir. // O‘TA, 1971, 4-son, 31-33-b. 
18. O‘zbek allalari. To‘plovchi va nashrga tayyorlovchilar: T.Nafasov,  
      K.Ochilov. – Qarshi, “Nasaf”, 1994. 
19. G‘oziyeva S. Rasmli topishmoqlar. –T.:O‘qituvchi, 1979. 
20. Husainova Z. O‘zbek topishmoqlari. –T.:Fan, 1966 
 

Download 7,84 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   40   41   42   43   44   45   46   47   ...   190




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish