Guliston-Huquq va axloqning o'zaro bog'liqligi, uni o'qitish metodikasi

YUridik  pretsedent  deb,  ma’muriy  yoki  sud  organining  muayyan  ish 

bo‘yicha  chiqarilgan  yozma  yoki  og‘zaki  qarorini,  kelgusida  xuddi  shunga 

o‘xshash  ishlarni  ko‘rib  chiqishda  asos  sifatida  qo‘llanishiga  aytiladi.  Huquq 

ijodkorlik  faoliyatining  bevosita  mahsuli  –  turli-tuman  normativ-huquqiy 

hujjatlardir. Bunday hujjatlar huquq ijodkorligi sub’ektlarining yuridik normalarini 

ifodalaydi.  O‘zbekiston  Respublikasida  huquqni  ifodalashning  (bayon  etishning) 

asosiy  manbai,  shakli  normativ-huquqiy  hujjatlar  hisoblanadi.  Normativ-huquqiy 

hujjatlar  davlat  tomonidan  o‘rnatiladigan  yoki  ma’qullanadigan  huquqiy 

hujjatlarning  alohida  rasmiy  turidir.  Normativ-huquqiy  hujjat  deganda,  davlat 

vakolatli  organlarining  ijtimoiy  munosabatlarni  tartibga  solishga  qaratilgan 

umummajburiy  tusdagi  qoidalarni  o‘rnatuvchi,  o‘zgartiruvchi  yoki  bekor  qiluvchi 

huquq ijodkorlik hujjati tushuniladi. Huquqning normativ hujjat shakli demokratik 

huquqiy  jamiyat  sharoitida  mamlakat  xo‘jalik,  siyosiy,  madaniy  va  ma’naviy 

hayotiga  davlat  yo‘li  bilan  rahbarlik  qilishning  eng  maqbul  shaklidir.  Normativ-

huquqiy  hujjatlar  ularni  chiqaradigan  davlat  organlarining  mavqei,  hujjatlarning 

yuridik kuchiga ko‘ra quyidagi turkumlarga bo‘linadi: 

– qonunlar (Konstitutsiya va joriy qonunlar); 

– Prezident farmonlari, qaror va farmoyishlari; 

---

37 

 

– Hukumat qaror va farmoyishlari; 

– davlat  va  xo‘jalik  boshqaruv  organlarining  qaror,  buyruq  va 

yo‘riqnomalari; 

– mahalliy  vakillik  va  ijroiya  organlarining  qarorlari  va  farmoyishlari. 

Ijtimoiy  munosabat  ishtirokchilari  o‘rtasida  o‘zaro  aloqalarni  tartibga  soluvchi 

manba sifatida normativ shartnomalar alohida mavqega ega.