Namangan muhandislik pedagogika instituti

 
 
Турдош соҳалардаги ҳар 
томонлама ривожланиш 
стратегик афзалликлар: 
харажатларни қисқартириш, 
технологиялар билан 
алмашишдан фойдаланиш 
ҳисобига акцияларнинг 
даромадлилигини 
шакллантириш
Турдош бўлмаган 
соҳалардаги ҳар томонлама 
ривожланиш. Хатарларни 
ҳар хил соҳалар бўйича 
тақсимлаш. Инвестицион 
портфелни муваффақиятли 
бошқариш ҳисобига 
акциялар даромадлилигини 
шакллантириш
Турдош ва турдош 
бўлмаган соҳалардаги 
ҳар томонлама 
ривожланиш
Вертикал 
интеграциялаши
ш тўлиқ (ишлаб 
чиқаришнинг 
барча 
босқичлари) 
қисман 
(алоҳида)
Компаниянинг ҳар 
томонлама ривожланишдан 
кейинги стратегик 
имкониятлари. Янги 
соҳаларда ўринларни 
эгаллаш ва эскилардаги 
ўринларни мустаҳкамлаш 
учун янги харидларни 
амалга ошириш. 
Корпорациянинг йиғма 
молиявий кўрсаткичларини 
яхшилаш учун алоҳида 
корхоналарни сотиш 
портфелини қайтадан 
тузиш.
Кучсиз корхоналардан 
холис бўлиш, бирлашиш 
(ютиб юбориш)йўли билан 
ҳар томонлама 
ривожланишнинг базасини 
қисқартириш. Трансмиллий 
мультсоҳали компания 
(ДТНК)га айланиши.
 
 
221

---

 
Tашкилот учун ҳар томонлама 
ривожланишнинг олтита стратегиялари 
энг катта аҳамиятга эга:
Бирлашмалар, 
ютиб 
юборишлар 
ёки янги ва 
қўшма 
корхоналар 
ташкил қилиш 
асосида янги 
соҳага кириб 
бориш.
Турдош 
соҳаларда ҳар 
томонлама 
ривожланиш.
Турдош 
бўлмаган 
соҳада ҳар 
томонлама 
ривожланиш.
Ишлаб 
чиқаришни 
йиғиштириш 
ва тузатиш.
Аралаш ҳар 
томонлама 
ривожланиш 
ва қайта 
қуриш.
Кўп миллатли 
ҳар 
томонлама 
ривожланиш.
3. Инновацион фаолиятнинг янги ташкилий шакллари 
Янги ташкилий шаклларни ўзига хослиги фаол рақобатни шериклик ва 
шахсий ижодиёт билан бирлаштириш зарурлиги билан белгиланади. 
Вақтинча қисқа муддатли битимлардан тортиб йирик молия – саноат 
гуруҳларигача бўлган тадбиркорлик ассоциациялари ва фирмалараро 
альянслар (бирлашмалар) бундай ўзаро ҳамкорликнинг янги ташкилий 
шакллари бўлганлар.
Кучли давлат таъсирига эга бозор иқтисодиёти мамлакатларда 
ассоцияциялар узоқ муддатли иқтисодий ривожланишнинг асосий 
йўналишларини белгилашда муҳим роль ўйнайдилар. Бундай 
ассоцияциялар кўпинча касаба уюшмалари ва давлат билан 
келишувларга эгалар, бу уларнинг муваффақиятини белгилаб беради.
222

---

 
Ўзининг таркибида муаммоли – изланиш 
характерига эга фундаментал 
тадқиқотлар бўйича бўлинмалар, ҳамда 
тадбиқ этиш, таҳлилий, иқтисодий 
гуруҳларга эга тадқиқот ассоциациялари 
инновацион давранинг бошланғич 
босқичини фаоллаштиришда муҳим роль 
ўйнайдилар. Тадқиқот ассоциациялари 
академик ОЎЮ сектори ва саноат ишлаб 
чиқариши ўртасидаги яқиндан ўзаро 
ҳамкорликни ўрнатиш учун 
мўлжалланганлар.
 
“Юмшоқ
метатузилмалар” 
инновацион жараённи 
даврада амалга 
оширилиши туфайли, 
инновацион 
ўзгаришларнинг 
самарадорлигини кўп 
марта оширадилар. 
Бундай тузилмаларда:
янгиликни ишлаб 
чиқариш босқичидаги 
инновацион хатар кўп 
марта камаяди;
тор 
ихтисослашишнинг 
самарасидан 
тўлиқроқ
фойдаланилади;
ҳар бир фирма ўз 
омилкорлиги 
соҳасини 
мустаҳкамлайди ва 
ривожлантиради
;
иштирокчилар учун 
хусусий мақсадларга 
эришишнинг ҳақиқий 
имкониятлари 
яратилади;
янгиликни бозорга 
муқобил чиқиши 
хатари пасаяди;
янгиликларни 
диффузия ва 
тарқатилиши 
жараёни анча 
жадаллашади;
инновацион давранинг 
барча босқичларидан 
ҳаражатларни 
камайтиришнинг 
ҳақиқий имконияти 
амалга оширилади;
инновацион давранинг 
якуний босқичидаги 
фаол рақобат 
инновацион 
самарадорлигини 
оширади ва янгиланиш 
стратегиясини 
фаоллаштиради.
 
223

---