Namangan muhandislik pedagogika instituti

4-мавзу. Инновацион менежментнинг методологияси
1. Инновацион менежментга илмий ёндашишлар.
2. Инновацион менежментга тизимли ёндашиш.
3. Янгиликларнинг яшаш даври концепциясининг моҳияти.
Режа
1. Инновацион менежментга илмий ёндашишлар.
XIX асрнинг охирида пайдо бўлган бошқарув ҳақидаги фан 
ривожланишнинг мураккаб йўлини босиб ўтган. Бошқарувдаги амалий 
тажрибани умумлаштиришга биринчи ҳаракатлар илмий менежмент 
мактабини яратиш билан алмашган, Ф.У. Тейлор унинг асосчиси бўлган. 
Бунинг оқибатида дастлабки назариялар ўрнига илмий-техник ва социал –
техник ва социал-иқтисодий омилларни мураккаб йиғиндисини ҳисобга 
олишни талаб қилувчи  назариялар келган. Менежментнинг кейинги 
мактаблари бошқарув фикрини эволюциясига асосланган. Масалан, 
белгиланган  босқичда олимлар бошқарув назариясини иккита: ёпиқ ва 
очиқ тизимлар ва менежментнинг рационал ва социал омиллар нуқтаи 
назарда кўриб чиқа бошлаганлар.
224

---

 
Бошқарувнинг мактаблари 
ва ёндашишлари
Вақтли дарв, йил
+
1885
1920
1930
1940
1950
1960
Ҳ
оз
и
рг
и 
ва
қт
д
а
Бошқарувнинг Классик 
мактаби
Ҳулқий мактаби
Илмий мактаби
Жараёнли ёндашиш
Тизимли ёндашиш
Яшаш даврли ёндашиш
Миқдорий математик 
ёндашишлар
Социал-психологик 
ёндашиш
Лойиҳали ёндашиш
Маркетингли ёндашиш
Жадвалда тизимга келтирилган маълумотлар 
инновацион менежментнинг қуйидаги энг 
характерли аломатларини ажратишга имкон 
беради:
мураккаб иерархик аралиш 
илмий‐техник ва социал‐
иқтисодий тизимлар 
инновацион 
менежментнинг объекти 
бўладилар;
инновацион 
менежментнинг 
мақсадга эришиш 
ҳақидаги ҳар хил 
тасаввурларга эга турли 
туман инновацион 
тизимлардан иборат;
инновацион жараёнлар 
эҳтимоли характерга 
эгалар ва ўзининг 
моҳияти бўйича кучсиз 
детерминацияланган 
(асосланган)лар;
инновацион жараёнлар ижодий 
характерга эга;
инновацион 
тизимларда 
инновацион соҳа 
ходим‐инноватор 
марказий субъект 
бўлади;
новатор ва инновацион 
менежернинг 
инновацион фаолият 
субъектлари 
сифатидаги шахсини 
таъсир кўрсатишнинг 
энг янги усулларини 
қўллашни талаб 
қилувчи мураккаб 
социал тизим сифатида 
кўриб чиқиш керак;
инновацион 
фаолиятнинг 
натижавийлигини 
ошириш учун 
эгилувчан, мослашувчи 
маънавий‐аҳлоқий ва 
шахсий 
ёндашишлардан 
фойдаланиш керак.
225

---

 
2. Инновацион менежментга тизимли ёндашиш.
Инновацион менежментда батафсил таҳлил ва бошқарув жараёнларини
такомиллаштириш тизимли ёндашишда тўлиқроқ очилади. Тизимли
таҳлилнинг марказий тушунчаси тизимдан, яъни бир бирлари ва атроф
муҳит
билан
ўзаро
ҳамкорлик
қилувчи
таркибий
қисмлар
ва
элементларнинг мураккаб ички қурилиши, катта сонига эга объектдан
иборат.
Халқаро социал-маданий ва иқтисодий муҳит, сиёсий,
экологик омиллар, фан ва техниканинг ҳолати, ҳамда
жамиятни
қадриятли
йўналтирилиши
ва
унинг
инновацион ғояларга мойиллиги воситали таъсир
кўрсатиш муҳитининг таркибий қисмлари бўладилар.