ta’minlashlari zarur. Xuddi ular noaniq sharoitlarda qarorlar qabul qilishlari, moliyaviy va
tadbirkorlik tavakalchiligiga borishlari, innovatsion faoliyatni boshqarishdagi tashkiliy va
psixologik qiyinchiliklarni yengib o’tishlari lozim.
Agar novator olim va loyihaning rahbari malakali xodimlar “o’zagi”ni tashkil
etsa, uning yonida yangiliklarni aniq amalga oshirishi uchun javobgar xodimlarning
uchinchi, eng ko’p sonli guruhi joylashadi. Bunda “chet” innovatsion faoliyatning zaruriy
tarkibiy qismi bo’ladi. Loyihaning umumiy samaradorligi unga bog’liq. Ko’llab-quvvatlash
tizimini ta’minlovchi malakali xodimlarning bu guruhi ko’pincha “ilmiy darvozabonlar”
yoki “bozor darvozabonlari” deb nomlanadi.
Xuddi shu xodimlar tashqi muhit va ichki imkoniyatlarni ta’minlaydilar,
innovatsiyalarni amalga oshirish bo’yicha amaliy faoliyatni qo’llaydilar. Yuqori
rahbariyat loyiha “jamoasi”ga xodimlar harakatlari ustidan batafsil, bosqichma-bosqich va
yaxlit nazoratni qo’llash mumkin emasligini tushunishlari zarur. Bunday “jamoa“ a’zolarini
faqat favqulodda holatlarda boshqa ishga ko’chirish mumkin. Loyiha rahbarining tutgan
o’rni ham ijtimoiy-psixologik nuqtai nazardan muhimroq bo’ladi. Resurslarni
taqsimlash, ularni boshqarish, aniq muddatlar qo’yish huquqi rahbar shaxsiy
hokimligining hal qiluvchi standartlaridan biri hisoblanadi. Agar yuqori rahbariyat yoki
xodimlar loyiha rahbarining egallagan o’rni buzilsa, unda bunday “jamoa”ning mavjuligi
amalda yo’qoladi.
SHuning uchun novatorlik firmalari, venchurli bo’linmalar, tatbiq etish
tashkilotlarida rahbarlikning buyruqbozlik uslubi umuman mumkin emas. Loyiha guruhi
a’zolarining mavqei boshqa mezonlar bilan belgilanishini tushunish kerak. Masalan, agar
an’anaviy tuzilmada shaxsning ijtimoiy mavqei lavozim ierarxiyasidagi kattaligi, yuqori
daromadi, ma’lumoti, xabardorlgi va tajribasi bilan belgilansa, tadqiqot guruhlarida
xodimning mavqei u ilgari surayotgan g’oyalar, uning ijodiy qobiliyati, tafakkuri kengligi,
tavakkalchilikka tayyorligiga bog’liq.
Loyiha rahbari haqida ham shuni aytish mumkin. Mavqei yuqori rahbariyatdan past
bo’lgan holda, u aniq holatni yaxshiroq bilishi, konstruktivroq g’oyalarni ilgari surishi,
loyihani tezroq amalga oshirish uchun samarali usullarni qo’llashi mumkin.
Tadqiqot guruhlari ishida masalalarni hal etish, guruh a’zolari xulqini baholash va umuman
ular ishining samaradorligiga oqilona yondashishga rioya etish zarur. Maqsadni ko’zlash,
loyihani rivojlantirish va qarorlar qabul qilishning rasmiy tezkor tizimi to’liq oqilona
yaratilishi kerak, ijodiy shaxsiy xususiyatlar, norasmiy usullar va nostandart yondashuvlarni
muvofiq integratsiyalashdan iborat bo’lishi kerak. Rejalashtirish, boshqaruv qarorlari va
nazorat ichida “jamoa” ishtirokchilarini ijodiy va rolli taqsimlanishi sodir bo’ladigan
asosini yaratdi. Guruhni samarali ishlashi uchun ishonchi va hamdardligi muhitini
yaratish, xodimlarni ijodga rag’batlantirish zarur.
Do'stlaringiz bilan baham: