6 Adabiyot II qism 2017. p65

MAYMUN BILAN NAJJOR
8
Bor edi Kashmir
9
 navohinda
10
 tog‘,
Bog‘i Eram
11
 rashkdin ko‘ksida dog‘.
Anda imoratga yaroqliq yag‘och,
Yetti quloch bo‘yi, eniga – quloch.
Bor edi cho‘x
12
ne’mati alvonlari
13
,
Xurram-u ma’mur
14
 edi hayvonlari.
Zulf
15
 kabi sunbuli
16
 xushbo‘lari,
Rohatijon erdi oqar suvlari.
1
  Jo‘y – ariq, anhor, oqar suv.
2
  Rustoiy  – qishloqi; majozan: nodon, ahmoq.
3
  Azbaroyi  – uchun, sababli.
4
  Sayd  – ov.
5
  Sihhat – sog‘-omon.
6
  Juvaripoya  – jo‘xorizor.
7
  Zaxm  – zarb, jarohat.
8
  Najjor  – duradgor, imorat yasovchi usta.
9
  Kashmir – Shimoliy Hindistondagi voha va shahar.
10
  Navohin – atrof, tevarak, chegara.
11
  Bog‘i Eram – afsonaviy jannat bog‘i.
12
  Cho‘x – ko‘p.
13
  Alvon – rang-barang, turli-tuman.
14
  Ma’mur  – obod, farovon; bu yerda: to‘q.
15
  Zulf  – soch.
16 
Sunbul  – xushbo‘y va gullari halqa-halqa giyoh. Qizlarning sochiga nisbat
beradilar.

---

5 2
Uydin ulug‘roq
1
 edi bir gulbune
2
,
Anda vatan tutmish edi Maymune.
Jon sonub
3
 o‘zni, uyin aytardi tan,
O‘qur edi qissayi «hubbul vatan»
4
.
Yer edi ko‘ngli tilagan mevasin,
Boshlar edi odamilik shevasin
5
.
Bir kuni najjori xiradmandi fard
6
,
Ko‘ngli yag‘och yo‘qligidan qildi dard
7
.
Uylaki, nav
8
 kissalarin qistari,
Rasm edi najjor yag‘och istari.
Egdi kulah
9
 go‘shasini
10
 farrasin
11
,
Belga suqub teshasi-yu arrasin.
Bordi o‘shal toqg‘a – mavquf
12
 edi,
Ezgu yag‘ochlar anga ma’ruf
13
 edi.
Shahrni zindonidin ozod o‘lib,
Tog‘ni Shiriniga Farhod o‘lib.
14
1
  Ulug‘ – bu yerda: katta.
2
  Gulbun – gul tupi.
3
  Sonmoq – bilmoq, hisoblamoq.
4
  Hubbul vatan – vatan muhabbati.
5
  Sheva  – odat, ravish; hunar.
6
  Fard  – yakka, yagona.
7
  Dard qilmoq – bu yerda: tashvishga tushmoq.
8
  Nav – yangi.
9
  Kulah – bosh kiyim.
10
  Go‘sha – chet, chekka, burchak.
11
  Farr – go‘zallik; dabdaba, hashamat.
12
  Mavquf – to‘xtash; tegishli.
13
  Ma’ruf – ma’lum, mashhur.
14
 Bu yerda «Farhod va Shirin» dostoniga ishora qilinmoqda.

---

5 3
Sonur edi o‘zini tog‘ xisravi
1
,
Tog‘ni uqub Dehlavii ma’navi(y)
2
.
Borib anga, kesti yag‘och reshasin
3
,
Qo‘ydi u yerda unutib teshasin.
Bordi yana – kesti bo‘lak bir yag‘och,
Yormog‘ini fikriga qildi iloj.
Bolta bilan bir uchini yordi ul,
Pona qo‘yub, tesha sari bordi ul.
Tushti banogah
4
 anga Maymun ko‘zi,
Oqil-u dono sonub ul dam o‘zi(n).
Aydi: «Ulus
5
 ichra bu bir kasb erur,
«Kasb»ni kessang boshini, «sab»
6
 erur.
Kissayi purzar
7
 emish elga hunar,
Behunar elni o‘xiyur
8
 (rishi)
9
 xar
10
.
Man dog‘i najjorlig‘in
11
 o‘rganay,
Zuryalarim
12
 barchasig‘a o‘rgatay.
Jahd qilib turdi ravon borg‘ali,
Ya’ni yag‘och qolmishini yorg‘ali.
1
  Xisrav  – podshoh, hukmdor.
2
 Bu yerda buyuk shoir Xusrav Dehlaviy nomi vositasida so‘z o‘yini qilin-
moqda: o‘zini tog‘ xisravi (podshohi), tog‘ni esa ma’naviy jihatdan (Xusrav)
Dehlavii ma’naviy hisoblar edi, ya’ni duradgor uchun tog‘ Xusrav Dehlaviy kito-
biga o‘xshar edi.
3
  Resha – ildiz, tomir.
4
  Banogah – kutilmaganda, daf’atan.
5
  Ulus – xalq, el.
6
 Bu yerda arab yozuvi asosida so‘z o‘yini qilingan: «kasb» so‘zining bosh
harfi o‘chirilsa, «sab» qoladi. Sa’b – qiyin, og‘ir degani.
7
  Purzar – bu yerda: pulga to‘la.
8
  O‘xiyur – aytadilar, hisoblaydilar.
9
  Rish – soqol.
10
  Xar – eshak.
11
  Najjorlig‘ – duradgorlik, ustalik.
12
  Zurya – bu yerda: zurriyod, avlod.

---

5 4
Bar sari on cho‘bi kafida rasid,
Kibri hunar didu kaduro nadid.
1
Mindi yag‘och ustuga najjordek,
Kosibi purkardau
2
 purkordek
3
.
Ketti hunar shavqi bila g‘ussasi,
Tushti yag‘och ayrisiga xossasi
4
.
Bas, keynidin bo‘ldi tutulmog‘lig‘i,
Mumkin emas bo‘ldi qutulmoqlig‘i.
Odamini jinsida yo‘q qissasi,
Qoldi ani xossasini hissasi.