1-лаборатория машғулоти

 

a – yosh hujayralar; b – sporali vegetativ hujayralar (baraban tayoqchalari); 

v – etilgan sporalar. 

 

 

---

 

33 

17-LABORATORIYA MASHG’ULOTI 

SHaftolining sariq kasalligi virusi kristallarini mikroskopda o’rganish 

 

Kerakli  jihozlar:  zararlangan  barg,  mikroskop,  buyum  va  qoplovchi  oynalar, 

pensitlar. 

Nazariy  tushuncha:  SHaftolining  sariq  kasalligi  shiralar  orqali  yuqtiriladi. 

SHiralar  dastlab  shaftolining  salqin  tomondagi  barglarini  zararlaganligi  uchun 

ko’proq  viruslar  ham  shu  barglarga  yuqtiriladi.  SHaftolini  shiralar  kuchli  zararlasa 

virusni  yuqqanligi  shu  yili  bilinmaydi.  Kelgusi  yil  bahorda  shaftolining  zararlangan 

barglari    xuddi  shira  tushgandek  bujmayib  oqarib  qoladi.  Vaqt  o’tgan  sari  barglar 

sarg’ayib, oxirida to’q qizil rangga kiradi. Barglarni to’q qizil rangga kirishi viruslar 

uni  to’liq  zararlab  bo’lganligini  bildiradi.  Bu  barglar  turgan  erida  quriy  boshlaydi. 

Agar shaftoli kesib yoqib yuborilmasa virus shiralar orqali yana boshqa tuplarga ham 

yuqishi  mumkin.  Bu  virus  kiristal  panjaralarini  oddiy  mikroskopda  ko’rib  o’rganish 

mumkin. 

Ishning  borishi:  SHaftolining  sariq  kasalligi  virusini  o’rganish  quyidagicha 

olib boriladi:  

1.  Endi  oqara  boshlagan  barg  olinib,  u  mikroskop  ostida  qaralganda  virus 

kiristallari  ko’rinmaydi.  CHunki  virus  barg  hujayralarida  kam  miqdorda  bo’lib, 

bo’linib ko’payishni endi boshlagan bo’ladi. 

          2.  Agar  to’q  qizil  rangli  barg  olinib  mikroskopda  ko’rilsa  uning  barcha 

qismida  kiristal  panjaralar  ko’rinadi.  Kiristal  panjaralarni  tuzilishini  daftarga  chizib 

o’rganiladi. 

---

 

34 

 

 

 

 

 

ADABIYOTLAR 

 

ASOSIY ADABIYOTLAR: 

1.  Vaxobov A. Mikrobiologiya va virusologiya. Ma’ruza matni T 2001. 

2.  Salomov H. Salomov Sh. Mikrobiologiya asoslari T. Mehnat 2002. 

3.  Yusupova I.M Umumiy mikrobiologiya Ma’ruza matni Qo’qon 2003. 

4.  G’aniev B. Mikrobiologiya Toshkent Mehnat 1990. 

5.  Inog’omova M. Mikrobilogiya va virusologiya asoslari. Toshkent O’qituvchi 1983. 

6.  Yusupov I.M Umumiy mikroboilogiya fanidan mashg’ulotlar. Qo’qon-2003. 

7.  Mustaqilov O’simliklar fiziologiyasi va mikrobiologiya asoslari Toshkent O’qituvchi 1995. 

 

 

 

 

QO’SHIMCHA ADABIYOTLAR: 

 

1.  Mishustin ye.N, Emsev V.T. Mikrobiologiya. Moskva Kolos 1970. 

2.  Sutin A.I. Zelenskaya L.N, Finn G.R Mikrobiologiya toshkent Medio’ina 1973. 

3.  Labinskaya  A.S Mikrobiologiya s texnikoy mikrobiolodiskix issedovaniy. Moskva Medisina 1978. 

4.  Mustaqimov G.D. O’simliklar fiziologiyasi va mikrobiologiya asoslaridan amaliy mashg’ulotlar. Toshkent 

O’qituvchi 1977. 

 

---

 

35 

---

 

36