1-лаборатория машғулоти

 

25 - rasm.  Ammonifikasiya jarayonida qatnashadigan mikroorganizmlar: 

b - basillus subtilis (Bacillus subtilis) 

 

 

26 - rasm. Ammonifikasiya jarayonida qatnashadigan mikroorganizmlar: 

        v - basillus putrifikus (Bacillus putricus);  g - proteus vulgaris (Proteus vulgaris) 

 

 

12-LABORATORIYA MASHG’ULOTI 

---

 

20 

Azotobakterning elektiv   kulьturasini tayyorlash. 

 

Kerakli  jihozlar:  Petri  idishi,  tuproq,  shpatelь,  mannit  yoki  gliserin,  karbol 

kislotada  eritilgan  eritrozin  bo’yog’i,  buyum  oynalari,  kedr  moyi,  spirt  lampa, 

bakterial ilmoq. 

Nazariy  tushuncha:  Azotobakter.  1901  yilda  nemis  olimi  Beyerink 

molekulyar azotni o’zlashtiradigan klostridiumdan boshqa bakteriyalar ham borligini 

aniqladi.  Bu  bakteriyalar  to’dasi  (koloniyasi)  qo’ng’ir  rangli  bo’lganligi  sababli, 

ularga azotobakter xrookokkum degan nom berdi  (31-rasm). 

         

Azotobakter aerob sharoitda hayot kechiradi. Mikroskopda shar shaklida 

ko’rinadi.  Azotobakter  bittadan,  ikkitadan  yoki  uchtadan  bo’lib,  shilimshiq  g’ilof 

ichida  joylashadi.  Bu  g’ilof  kapsula  deb  ataladi.  Kapsula  bakteriyalarni  noqulay 

sharoitdan himoya qilish vazifasini bajaradi. 

Azotobakterning     yosh    hujayrasi  harakatchan, monotrix        tipda 

 

31 - rasm. Molekulyar azotni o’zlashtiriuvchi azotobakter xrookokkum (Azotobacter 

chroococcum) bakteriyasi:   1 - bittadan va ikkitadan qo’shilgan-sharsimonlari;  2 - sakkiztasi 

qo’shilgan sarsina tipdagilari. 

 

xivchinlangan  bo’ladi.  Bu  bakteriya  klostridiumga  nisbatav  molekulyar  azotni 

5-6 baravar ko’proq o’zlashtiradi. Agar erga kalьsiyli va fosforli o’g’itlardan tashqari, 

bor  yoki  molibden  solinsa,  azotobakterning  hayot  faoliyati  faollashadi.  Kislotali 

tuproqlarda  azotobakter  yashamaydi,  uning  hayot  kechirishi  uchun  tuproqning  rN-6 

dan past bo’lmasligi kerak. 

Tuproqni  azotobakter  bilan  boyitish  maqsadida  sun’iy  bakterial

 

o’g’it 

ishlatiladi. Azotogen yoki azotobakterin  deb atalgan bu o’g’it dalaga ekinlar urug’i 

bilan  birga  solinadi.  Uning  ta’sirida  hosil  20%  gacha  ortadi.  Bir  gektar  erga  3  kg 

azotogen sarflanadi. Azotogen bilan aralashtirilgan urug’larni shu kunning o’zidayoq 

ekish zarur.