Microsoft Word Uzbek Олий таълимда кредит модуль Вохид Ўринов Avgust 10 2020. docx

1. 
Таълимнинг кредит-модуль тизими ўзи нима? 
a) 
Кредит таълимнинг ўлчов бирлиги
Бизга маълумки, ҳаётда кўп нарсаларнинг ўлчов бирлиги мавжуд. Масалан, вақт 
ўлчов бирлиги – секунд, узунлик ўлчови – метр, оғирлик– кило, суюқлик – литр, 
электр кучланиш ўлчови – ампер. Шунда бир савол туғилади: таълимнинг, 
хусусан олий таълимнинг ҳам ўлчов бирлиги борми? Айтишингиз мумкин, ҳа 
олий таълимнинг ўлчов бирликлари бу бакалавр, магистратура ва докторантура 
деб. Лекин булар таълимнинг ўлчов бирликлари эмас балки унинг босқичлари 
ҳисобланади. Афсуски, ҳозирда мамлакатимизда олий таълимнинг талабалар 
прогрессини, уларнинг мутаҳасис сифатида шаклланишини мунтазам равишда 
баҳолаб борувчи ҳамма учун тушунарли бўлган ўлчов бирлиги мавжуд эмас.
Кредит-модуль тизими авваламбор, мамлакатимиз олий таълим тизимига 
таълимнинг амалдагидан кўра анча мукаммал, замонавий лекин ҳамма учун 
тушунарли бўлган ўлчов бирлигини олиб киради. Унга кўра ОТМ ўқув дастурлари 
муайян ўқиш натижаларини кўзловчи турли фан ва модулларга бўлинади. Ҳар бир 
фан ёки модуль эса ундаги ўқиш юкламаси миқдорига қараб муайян миқдордаги 
кредитларда акс этади. Масалан ҳар бир фан ўртача 5, 6 ёки 7.5 кредитларда акс 
этиши мумкин. Талаба эса ҳар семестр, ўқув йилида муайян миқдорда кредитлар 
тўплаб бориши ва тегишли миқдордаги кредитларни тўплагандан сўнг унга 
бакалавр ёки магистратура даражаси берилиши белгиланади.
ECTS кредит-модуль тизимида бир йиллик кредитлар миқдори 60 тани ташкил 
этади. Бир ўқув йили 2 семестрдан иборат эканлигини ҳисобга олсак, талаба 
ўқиши давомида ҳар семестр 30 кредит тўплаб бориши зарур. Бакалавр дастури 
одатда 4 йил эканлигини ҳисобга олсак, талаба ушбу даражани қўлга киритиш 
учун жами 240 кредит, магистратура дастурини тугаллаш учун эса 120 кредит 
тўплаши керак бўлади. 

---

9 
Кредитлар шунчаки рақамлар эмас. Ҳар бир кредит талаба бажариши керак бўлган 
маълум миқдордаги ўқиш юкламасини ва талаба бунинг натижасида муайян ўқиш 
натижаларига эришганлигини билдиради. Яъни, ECTS кредит-модуль тизими 
таркиби икки зарурий элементдан иборат: а) ўқиш юкламалари ва б) ўқиш 
натижалари. Талаба шу элементларни бажаргандагина ўша фан бўйича 
белгиланган миқдордаги кредитларни қўлга киритиши мумкин.