£ з б е к и с т о н р е с п у б л и к а с и о л и й в а


Xiva xonligining tugatilishi



Download 2,71 Mb.
Pdf ko'rish
bet192/431
Sana08.07.2021
Hajmi2,71 Mb.
#113204
1   ...   188   189   190   191   192   193   194   195   ...   431
Bog'liq
ozbekiston tarixi darslik

Xiva xonligining tugatilishi 1917 yil kuzida Rossiyada ro’y bergan oktyabr o’zgarishi,

 

Turkistonda  mustabid  sovet  hokimiyatining  o’rnatilishi  davomida  Xivada  ham 



demokratik harakat yangi bosqichga qadam qo’yadi. Demok r a tik ku ch lar , a holin ing

 

206



 


kambag’al  tabaqalari  faol  harakatga  kela  bordilar.  Qo’ng’irot,  Ko’hna  Urganch, 

Xojayli, Taxta, Porsu bekliklarida mahalliy aholi qat’iy harakatlarga chiqdi. Buning ustiga 

mamlakatni  boshqara  olmay  qolgan  xonning  1918  yil  yanvarida  turkmanlar  sardori 

Junaidxonni Xivaga chaqirishi va uni bosh qo’mondon etib tayinlanishi ham vaziyatni 

yanada chigallashtirib yubordi. Junaidxon tez orada Isfandiyorxonni qatl ettirib, o’rniga 

uning  tog’asi,  irodasiz  Said  Abdulloni  nomiga  xon  qilib  ko’tarib,  amalda  yakka 

hukmdor bo’lib oldi. Junaidxonning harbiy diktaturasi zulmidan og’ir aziyat chekkan 

ko’plab aholi qo’shni Turkistonga qochib o’ta boshladi. Ularning ko’plari Sovetlar 

tayyorlagan qizil qo’shinlar safini to’ldirib bordi. Bularniig hammasi Sovetlarga qo’l 

keldi.  Shu  zaylda  ularga  qarashli  Amudaryo  bo’limida  (Turtko’lda)  N.  A. 

Shaydakov va N. M. Shcherbakov boshchiligida shimoliy va janubiy harbiy dastalar tuzilib, 

xonlik  tuzumini  ag’darishga  shay  qilib  qo’yildi.  Darhaqiqat,  Turkiston  sovet 

rahnamolari  yo’l-yo’riqlari  asosida  harakatga  kelgan  qizil  qo’shinlar  va  shuningdek, 

o’zbek  va  turkman  aholisidan  tashkil  topgan  qo’zg’olon  dastalari  1919  yil  dekabri 

oxirlaridan  Junaidxon  rejimiga  qarshi  harbiy  yurish  boshlaydilar.  Bu  kuchlar 

Junaidga  ketma-ket  zarbalar  berib,  birin-ketin  xonlik  hududlarini  qo’lga  kiritib 

bordilar. 1920 yil 2 fevralda Xiva egallandi.

 

Junaidxon qolgan-qutgan qo’shini bilan Qoraqum sahrosiga chekinadi. Qo’g’irchoq 



xon  Said  Abdullo  taxtdan  voz  kechadi.  Shu  tariqa,  sovetlar  kuchi  bilan  Xiva  xonligi 

ag’darildi va 5 kishidan iborat Inqilobiy qo’mita tuzildi. Uning tarkibiga Yosh xivaliklar va 

turkman urug’-qabilalaridan vakillar kiritildi. Inqilobiy qo’mita raisi etib Yosh xivaliklar 

rahbari D.Sultonmurodov saylandi. Tez orda Yosh xivaliklar ishlab chiqqan manifest e’lon 

qilinadi.

 

>  Xon   va   uning   hukumati   tomonidan   mamlakatni   mutlaq 



boshqarishni butkul barham topdirish. 

>  Xiva xoniga, shaxzodalar va vazirlarga tegishli bo’lgan mablag’lar 

va mulklarni xalq mulki deb e’lon qilish. 

>  Kambag’allar hayotini yaxshilash yo’lida yirik 

zamindorlar erlaridan foydalanish. 

>  Bolalarni bepul o’qitish uchun xonlikning hamma 

joyida maktablar ochish. 

>  Shaharlar   va   aholi   manzilgohlarida   bepul   

shifoxonalar   va sog’lomlashtirish muassasalari ochish. 

>  Xiva xoni va beklari tomonidan kambag’al aholidan tortib olingan 

erlar, mulk va boshqa narsalarni qaytarib berish. 

>  Majburiy mehnatga jalb qilish (begor)ni butunlay yo’q qilish. 

1920  yilning  27-30  aprel  kunlari  Xivada  bo’lib  o’tgan  xalq  vakillari 


Download 2,71 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   188   189   190   191   192   193   194   195   ...   431




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish