Dinlari tarixi

ISLOMDAGI MAZHABLAR
VII asrning ikkinchi yarmida islomda ilk bo‘linish-
lar boshlandi. Xalifa Ali davriga kelib turli g‘arazli 
kuchlar ta’sirida bu jarayon kuchaydi. Natijada xori­
jiylik,  shia lik va sunniylik  deb ataluvchi yo‘nalishlar 
vujudga keldi.
Bugungi kunda musulmonlarning aksari sunniylik 
yo‘nalishidadir. VIII–IX asrlarga kelib esa sunniylik doi-
rasida huquqiy maktablar (mazhablar) — hanafiylik, mo­
likiylik, shofe’iylik va hanbaliylik  hamda  ikki aqidaviy 
ta’limot — ash’ariylik va moturidiylik  yuzaga kelgan. 
Mazhablar shariat bilimdoni (faqih) tomonidan Qur’on 
va sunnat asosida ishlab chiqilgan yo‘ldir. U 
lar o‘z 
asoschilari nomi bilan atalgan. Masalan, Abu Hanifa asos 
solgan mazhab — hanafiylik, Molik ibn Anas asos solgan 
mazhab — molikiylik deb atalgan. Mavjud mazhablar 
asosiy masalalarda bir-birini inkor etmaydi.
«Men ming nafar 
shayxni topdim 
va ulardan hadis 
yozib oldim. Bu 
besh shayxdan 
faqihrog‘ini, 
taqvolirog‘ini, 
olimrog‘ini 
topmadim. 
Ularning eng 
birinchisi Abu 
Hanifadir».