Dinlari tarixi

Yazid  
ibn Horun
Toshkentlik buyuk olim Muhammad ibn Ali ibn Ismoil Qaffol 
Shoshiy (291–365-h.y.) fiqh, hadis, lug‘at va adabiyot bo‘yicha o‘z 
davrining mashhur olimlaridan edi. Qabrlari Toshkentdagi Hasti-
mom (Hazrati Imom) dahasida joylashgan.
Toshkentdagi 
«Minor» masjidi

---

68
Hanafiylik mazhabi asoschisi Abu Hanifa nomi bi-
lan  mashhur  Nu’mon  ibn  Sobit  Kufiy  (699–767)  hi-
soblanadi.
Ushbu mazhab o‘z mohiyati, ta’limoti va qo‘llagan 
uslubi bilan jamiyatda yuz berib turadigan har qanday 
savolga javob topa oladi. Bu shundan kelib chiqadiki, 
hanafiy mazhabi yangi vujudga kelgan diniy masalaning 
yechimi Qur’on va hadisda mavjud bo‘lmasa, qiyos 
va uning eng muhim turi bo‘lmish istehsonga tayanib 
ish olib boradi. Abu Hanifa og‘ir vaziyatlarda odamlar 
uchun qulay sharoit yaratib berib, qiyinchiliklarini oson 
qilishga uringan. Abu Hanifa erkinlik tamoyilining ho-
miysi edi, tijorat va boshqa sohalarda inson huquqi va 
erkinliklarini himoya qilib keldi.
 Masalan, turmush qurishda erkak va ayolga teng 
huquq berilib, oqil va balog‘atga yetgan qiz va ayollarni 
hech kim ularning roziligisiz nikoh qilishga majburlay 
olmaydi, nikoh shartnomasi qizning valiysi (ota, buva, 
amaki, aka, uka) bo‘lmasa ham uning o‘z so‘zi bilan 
bog‘lanadi. 
Bugungi kunda Markaziy Osiyo musulmonlarining 
aksari  hanafiylik  mazhabiga  ergashadi.  Ayni  damda 
maz kur maktab Hindiston, Pokiston, Afg‘oniston, Iroq, 
Suriya, Turkiya va qator Afrika mamlakatlarida keng 
tarqalgan.