Битираётган мутахассисларни тайёрлашнинг сифатига қўйиладиган талабларнинг кескин ошиб кетгани, мураккаб масалаларни ечишга фанлараро ёндашувнинг зарурияти

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

---

6 
 
1. KOMPYUTER ARXITEKTURASINING ASOSIY 
TUSHUNCHALARI, RAQAMLI VA MANTIQIY ASOSLARI  
 
1.1. Kompyuterlar arxitekturasini, ularning ko‘p satxli tashkil 
qilinishi asosida o‘rganish 
 
Zamonaviy  kompyuter  o‘zaro  bog‘langan  -  protsessorlar,  tezkor 
xotira  modullari  va  ma’lumotlarni  kiritish-chiqarish  qurilmalaridan  iborat 
bo‘lishi  mumkin.  1.1-rasmda  bitta  markaziy  protsessorga  ega  bo‘lgan 
kompyuterning tuzilish chizmasi keltirilgan. 
 
 
 
1.1-rasm. Bitta protsessorli kompyuterning tuzilish chizmasi. 
 
   
Ushbu  chizmani,  kompyuterda  uncha  ko‘p  bo‘lmagan  ish  tajribasiga 
ega  foydalanuvchilar  ham  qaysidir  darajada  tushuntirib  bera  oladilar. 
Ammo  zamonaviy  kompyuterning  ichki  tuzilishi,  uning  qanday  ishlashi, 
uning  qanday  dasturlanishi  va  umuman  uning  qanday  tashkil 
qilinganligiga,  ya’ni  kompyuterning  arxitekturasiga  taaluqli  bo‘lgan 
tushunchalarni,  shu  sohaning  mutaxassisi  sifatida  mukammal  tushunish, 
hamda  ulardan  o‘zining  kundalik  faoliyatida  samarali  foydalana  olish 
ancha murakkab masala hisoblanadi.  

---

7 
 
Zamonaviy  kompyuter  arxitekturasini  o‘rganishga  bag‘ishlangan 
adabiyotlarda  [1,2,16]  kompyuter  arxitekturasini,  bir  nechta  sathlar 
ierarxiyasidan  iborat  ko‘rinishda  ifodalab  o‘rganish  amalga  oshirilgan. 
Ko‘pgina zamonaviy kompyuterlar ikki va undan ortiq sathlardan iboratdir. 
1.2-rasmda  kompyuter  arxitekturasining  olti  sathdan  iborat  tuzilishga  ega 
ko‘rinishda ifodalangan chizmasi keltirilgan. 
 
 
 
1.2-rasm. Olti sathli kompyuter. 
 
Avval  ushbu  chizmadagi  sathlarga  qisqacha  tushuntirishlar  berib 
o‘tamiz,  so‘ngra  esa  kompyuterlarning  tuzilishini  bunday  o‘rganish  bilan, 
nimalarga  erishish  mumkinligi  va  kompyuter  arxitekturasi  deganda  – 
nimani tushunish kerakligi haqidagi xulosalarni keltiramiz.