Махсус таълим вазирлиги тошкент давлат иқтисодиёт университети

Кредит – пул воситаларини, товар ва хизматларини маълум устама 
(фоиз) тўлаб кайтариб бериш шарти билан номаълам муддатга қарз бериш. 
Кредит муносабатлари – ссуда фондини шакллантириш ва ундан
фойдаланиш муносабатлари.
Кредит пуллари – кредит алоқаларида ишлатиладиган қоғоз
пуллар, кредит пуллар олтин ўрнига пайдо бўлган қарз берувчи ва
қарздор ўртасидаги амалга ошадиган харакатларда қўлланади.
Пассивлар – корхона томонидан ўз хўжалик фаолиятини 
молиялаштириш учун ишлатиладиган, қарзга олинган пул маблағлари. 
Ҳисоб-китобларнинг пулсиз шакли – бартер алмашуви, ўзаро ҳисоб-
китоб (клиринг) схемалари, шунингдек нотижорат йўли билан 
кредитлашнинг барча турлари (шу жумладан, тўламасликлар). 
 
 МАВЗУГА ДОИР АМАЛИЙ МИСОЛЛАР ВА КЕЙСЛАР: 

---

104
 Муаммо ҳаммага маълум усуллар орқали ечилиши мумкин деб 
ўйлама!
1–мисол. Касаба уюшмасининг фаолияти қуйидаги келишувлар 
қисмларини ўз ичига олади: фуқаролик, бозор, индустриал ва 
анъанавий. Ушбу ҳолатда келишувларнинг қанақа варианти ҳақида гап 
бораяпти? 
а) муроса, 
б) даҳл, 
в) экспансия. 
Жавоб: а), гап муроса ҳақида бораяпти. Чунки тўртта келишув 
нормалари зид эмас, балки қайсидир маънода бир-бирини тўлдиради. 
Масалан, иш ҳақини ошириш талаби (бозор келишуви) муайян тармоқ ёки 
корхона ходимларининг жамоавий ҳаракатлари (иш ташлаш, жамоавий 
шартномани имзолаш учун курашиш) орқали амалга оширилади (индустриал 
келишув ёлланма ходимларни касбий тоифаларга бўлишнинг асосида ётади). 
Курашиш анъаналари эса (масалан, ишчиларнинг анъанавий баҳорги ва кузги 
чиқишлари) ташкилот нуфузининг ўсишига (охиригача курашишга тайёрлик) 
кўмаклашади, бу иш берувчилар томонидан иш ҳақининг оширилиши 
тўғрисидаги талабларнинг қондирилиши имкониятларини оширади.