Махсус таълим вазирлиги тошкент давлат иқтисодиёт университети

аҳамияти ҳақида аниқ тасаввурга эга бўлишингизга ёрдам беради. 
Эсда тутинг! 
Трансакция – шартнома шаклига эга бўлган битим. 
Трансакция харажатлари – бу ишлаб чиқариш жараёни билан бағлиқ 
бўлмаган харажатлар, хусусан ахборотни йиғиш ва қайта ишлаш 
харажатлари, мунозараларни ўтказиш ва қарорлар қабул қилиш харажатлари, 
шартномаларнинг бажарилишини назорат қилиш ва ҳуқуқий ҳимоялаш 
харажатлари. 
Трансакция харажатлари – бу мулкчилик ҳуқуқларини алмашиш ва 
ҳимоялаш билан боғлиқ барча харажатлар. 
Трансформацион харажатлар – иқтисодий тизимдаги эски 
институтларни тугатиш, янги институтларни шакллантириш (ёки импорт 
қилиш) ва мослаштириш билан боғлиқ харажатлар. 
Трансакция харажатлари – ахборотни йиғиш ва қайта ишлаш 
харажатлари, музокаралар олиб бориш ва қарорлар қабул қилиш, 
шартноманинг бажарилишини назорат қилиш ва юридик ҳимоялаш 
харажатлари. 
Микродаражада трансакция харажатлари – бу корхонада ишлаб 
чиқариш жараёни билан боғлиқ бўлмаган харажатлар ҳисобланади. 
Трансформация харажатлари – бу эски институтларни тугатиш, 
иқтисодий тизимда янги институтларни шакллантириш (ёки импорт қилиш) 
ва мослаштириш билан боғлиқ харажатлар. 
МАВЗУГА ДОИР АМАЛИЙ МИСОЛЛАР ВА КЕЙСЛАР: 
Муаммо ҳаммага маълум усуллар орқали ечилиши мумкин деб 
ўйлама!
1–мисол. Одатда ўқитувчи талабаларга нисбатан қўядиган талаблар 
эмпатия (бирга қайғуриш) нормаларига мисол бўладими? 
а) ҳа; 
б) йўқ. 
Жавоб: б), чунки ўқитувчи унинг ўзи ҳам қачонлардир талаба 
бўлганлиги, унга ҳам бир йўла барча фанлар бўйича тайёргарлик кўриш 
тўғри зарур бўлганлиги, унинг қизиқишлари Х фан, хусусан, умуман 
ўқув дастури билан чекланмаганлиги ҳақида унутиб қўяди. 

---

55
2–мисол. Қанақа трансакция харажатлари иқтисодиётда келишувлар 
назарияси нуқтаи назаридан ўта катта? 
а) ахборотни қидириш; 
б)мониторинг ва оппортунизмнинг олдини олиш; 
в) ўлчаш; 
г) музокаралар олиб бориш; 
д) шартнома тузиш. 
Жавоб: а) ваб), келишувлар назарияси трансакция харажатлари