Dilorom qosimova menejment nazariyasi

III.  O’QITUVCHILARGA  KEYS  YECHISH 
VARIANTLARI
1.  B ozor  tadqiq o tlari,  undagi  is te ’m olchilar  talabi  darajasin i 
o'rg an ish   natijalarig a  asoslanib  v a  «Toshkent  yog'-m oy  kom bina­
ti»  O A Jn in g   b u g u n g i  kundagi  im koniyati,  kelgusidagi  rejalariga 
tayanib  ushbu  q o 'shm a  korxonaning  yog'  m ahsulotlari  y etishtirish 
b o 'y ic h a   m a r k e tin g   s t r a te g iy a s in i  ish la b   c h iq is h d a   d a s tla b k i 
m a ’lum ot  sifatida  6  xil  yog':  2  xil  paxta  yog'i  va  4  xil  o'sim lik  yog'i 
ishlab  chiqarish nin g  2005-yildagi  hisobotdagi  288300  kgni  ishlab 
chiqarishdagi  yuqori  foyda  keltiradigan  muqobil  re su rslar  taqsim o- 
tin ing  variantini  topish  m aqsad  qilib  qo'yildi.
2.  U shbu  holda  ferm er  xo'jaligi  oladigan  sof  foyda  2266258 
m ing  so 'm g a  teng.
Tadqiqot  m aqsadidan  kelib  chiqib,  ushbu  qo'shm a  korxonaning 
kelgusidagi  rivojlanishi  u ch u n   in ten siv   va  diversifikatsiya  o 'sish  
variantlarini  tan lash   orqali  m ark etin g   strategiyasini  ishlab  chiqish 
lozim .
3.  B uning  uchun  esa,  hozirda  ishlab  chiqarilayotgan  y o g 'n in g  
ba’zi  yuqori  foyda  keltirm ayotganlari  o 'rn ig a  yangi  yog'  turlarini 
ishlab  chiqarish,  m asala  yechishda  m a ’lum otlar  doirasi  kengligini 
hisobga  olgan  holda,  paxta  yog'i,  o'sim lik  yog'ini  ishlab  chiqarishni 
o 'z  holatida  qoldirishni  lozim  topdik.  Yangi  turdagi  y o g 'lar  assorti- 
m entini  aniqlashda  is te ’mol  bozoridagi  xaridorlarning  talab  va  is-
210

---

taklari  og'zaki  so ‘rovlar  orqali  atroflicha  o ‘rganildi.  U larning  ko'p- 
chiligi  m ahsulot  sifatini  saqlash  va  xarid  qobiliyatidan  kelib  chiqib, 
y o g 'la rn i  so tib   o lish d a  u la r  o g ‘irlig in in g   1  k g   b o 'lish in i  afzal 
ko'rishadi.  S hunin g  uchun  o'rganilayotg an  qo'shm a  korxona  m ar­
keting  strategiyasini  ishlab  chiqishdagi  m uqobillashtirish  m asalasini 
yechishda  bu  kabi  holatlar  hisobga  olindi  va  hozirda  ishlab  chiqari­
lay o tg an   y o g '  m ah su lo tla ri  a ss o rtim e n ti  tark ib id a  500  gram m li 
«O’sim lik  yog'»,  «P axta  yog'i»  m ahsulotlari  xisobga  olindi.
4.  M asa la  y ec h ish d a  q o 'sh m a   k o rxona  im ko n iy atin i  oldingi 
d arajad a  deb  hisobladik,  ch u n k i  u sh b u   korx o n ad ag i  o 'rn a tilg a n  
d a stg o h la r  hozirda  to 'la   qu v v at  bilan  ish lay o tg an i  y o 'q ,  qolgan 
resurslard an   ham   foydalanishda  hali  foydalanilm ayotgan  ichki  im- 
koniyatlar  m avjud.
5.  K orxonaning  va  u  ishlab  chiqarayotgan  tovarlarning  is te ’mol 
bozoridagi  raqobatbardoshligini  baholash  orqali  «tovar-bozor»  m ar­
keting strategiyasi  m atritsasi  tuziladi.  U shbu  m atritsa korxona  ishlab 
chiqarish  ko'lam iga  bog'liq  bo'lm agan  holda  un in g   ishlab  chiqarish 
quvvatini  oshirish  bo'yicha  strateg iy an i  ishlab  chiqishda  qo'llaniladi. 
U shbu  m a tritsa   savdo-sotiq  hajm ini  saqlash  yoki  oshirish  u chun 
to 'rta   m uqobil  m ark etin g   strategiyasidan  (bozorga  chiqish,  bozor­
ni  rivojlantirish,  m ahsulot  ishlab  chiqarish  va  diversifikatsiya)  foy- 
dalanishni  nazarda  tutadi.
6.  U m um an,  m ark etin g   strateg iy asi  bir  qancha  quyidagi  vazi­
falarni  hal  etish  imkonini  beradi:
-  o ’z  ichki  im koniyatlarini  tahlil  qilish  orqali  qaysi  m ahsulot 
turlarini  qancha  m iqdorda  ishlab  chiqarish  zarurligini  aniqlash;
-  firma  o'sish  strateg iy asin in g   variantlarini  tanlash;
-  qanday  ishlab  chiqarishlarni  saqlab  qolish,  ishlab  chiqarish 
ko'lam ini  hozirgi  holatda  saqlab  qolish  yoki  uni  kengaytirish,  zarar 
keltiradigan  ishlab  chiqarishlardan  voz  kechish  ham da  ushbu  ish­
lab  chiqarishga  o'tish.
O lingan  n atijalar  asosida  korxonaning  raqobatga  bardoshliligi, 
moliyaviy  ahvoli,  ichki  imkoniyatlarini  hisobga  olgan  holda  «Toshkent 
yog'-m oy  kom binati»  OA J  qo'shm a  korxonasi  uchu n  « iste’molchi 
ta la b i-k o rx o n a   im k o n iy a ti-q o 'sh im c h a   ta d b irla r»   m a trits a s in in g  
v ariantini  taklif  etam iz.
211

---