Dilorom qosimova menejment nazariyasi

13.2.  Jam oan in g  ijtim oiy  rivojlan ishi
13.3.  Inson  xu lq i  om illari  tizim i
13.4.  Guruhlar  va  u larn in g   ah am iyatlari
13.5.  Xotorn  tajribalari
13.6.  M en ejm en t  n a z a r iy a sig a   X otorn  ta jr ib a sin in g  
ta ’siri
13.1.  Ijtim oiy  m enejm ent  obyekti
Iq tiso d iy o tn i  b o sh q arish   ishlab  ch iq arish n i  b o sh q arish n ig in a 
em as,  balki  kishilar,  ularning  m unosabatlari,  shu  jum ladan,  ijtimoiy 
m unosabatlarni  ham   boshqarish  demakdir.  Keng  m a ’noda  iqtisodiy 
m unosabatlar ham  ijtimoiy  m unosabatlarni bildiradi,  chunki  ular kishi­
lar  o‘rtasidagi  m unosabatlarni  ifodalaydi.  Ijtimoiy  m unosabatlarning 
ikkinchi  darajasi  -   ishchilar,  dehqonlar  va  ziyolilar  o'rtasidagi,  mil- 
latlararo  va  m illatlar  ichidagi,  shahar  va  qishloq  o'rtasidagi,  aqliy  va 
jismoniy  m ehnat  bilan  shug'ullanuvchilar  o'rtasidagi  m unosabatlardir. 
Ijtim oiy  m u n o sab atlarn in g   to 'rtin ch i  darajasi  -   m ehn at  jam oalari 
o'rtasidagi  va  jam oa  azolari  m unosabatlaridir.  Ijtimoiy  m u nosabat­
larning  bu  uch  darajasi  bir-biri  bilan  cham barchas  bog'liq.  Ijtimoiy 
m enejm ent  har  bir  darajasining  obyekti  -   inson.  Ijtimoiy  m unosa­
batlarni  boshqarish  insonni,  kishilarni  boshqarishdan  iboratdir.  O ’z 
navbatida,  ijtimoiy  m unosabatlar  m ohiyatini  aks  ettiruvchi  insonni 
boshqarish  bu  m unosabatlarni  boshqarishni  bildiradi.
Birinchi  ikki  darajada  ijtimoiy  munosabatlarni  boshqarish  davlat 
to m o n id an ,  K o n stitu tsiy a ,  qonun  va  qaro rlarg a  m uvofiq  am alga 
oshiriladi.  M eh n a t  jam oalari  darajasida  m ehnat  jam oalarini  boshqa­
rish  korxona  m a’m uriyati  tom onidan  m eh n at  jam oasi  ishtirokida 
am alga  oshiriladi.
Korxona  faoliyatida  asosiy  o'rinni  ishlab  chiqarish  jam oasi  egal- 
laydi.  Korxona  faoliyati  sam aradorligi  kadrlar  tanlash g a,  u larn in g 
topshirilgan  vazifalar  bo'yicha  qay  darajada  unum li  m eh n at  qilish- 
lariga  bog'liqdir.  Kishilarni  boshqarish  quyidagilarni  ko'zda  tutadi:
152

---

-  h a r  bir  in so n n in g   ijtim oiy  ah am iy ati,  ishlab  chiqarish dagi 
o ‘rni,  vazifalari,  huquq  va  m ajburiyatlarini  belgilash.  Kishi  tom oni­
dan  egallanuvchi  o'rin  jam oa  hal  etuvchi  masalalar,  kishining  tayyor- 
garlik  darajasi,  qobiliyat  va  qiziqishlariga  bog'liq  bo'ladi.  Bu  o'rin 
turli  huquq,  texnik-texnologik 
m e ’y o r  
va  vakoiatlar  bilan  belgilanadi;
-  har  bir  insonning  o'z  ijtimoiy  o'rni,  vazifasi,  majburiyatlari,  haq- 
huquqlarini  bilishi.  Bunga  ilm  olish,  tarbiya,  m utolaa  orqali  erishiladi;
-  har  bir  inson  o'z  ijtimoiy  vazifasini  bajarishi.  Bunga  en g  aw alo, 
moddiy  va  m a ’naviy  ra g 'b atlan tirish   tizim i,  un in g   um um iy  va  k as­
biy  tayyorgarligi,  intizomliligi  va  javobgarlik  darajasi  bilan  erishi­
ladi.  Kishi  m a’lum   bir  jam oa  azosi  bo'lgani  sababli  un in g   egallay- 
digan  ijtim oiy  o'rni  ko'p  jihatdan  jam oaga  bog'liq  bo'ladi.