Dilorom qosimova menejment nazariyasi

Birinchi  marta  tovar  yoki  x izm a tla r  sotib  oluvchi  firmaning 
y a n g i  m asalalarn i  hal  etish  uchun  x a rid   qilishi.  M asalan,  firma 
birinchi  k o m p y u te r  tizim ini  o 'rn a tm o q c h i  b o 'lsin .  E n g   kam   q aro r 
o 'z g a ris h s iz   q a y ta   x a rid   q ilu v ch i  x a rid o r  x is s a s ig a ,  e n g   k o ‘p 
qaro r  -   yangi  m asalalarni  hal  etish   uchu n  xarid  qiluvchi  x issasi­
g a   t o 'g 'r i   k e la d i.  B ir in c h i  m a r t a   x a r id   q ilis h d a   t o v a r n i n g  
tex n ik av iy   x u su siy a tla rin i,  n a rx la r  c h e g a ra si,  t a ’m in o t  v aq ti  va 
sh arti,  texnik  x izm at  k o 'rsa tish   sh artlari,  to 'lo v   sh artlari,  b u y u rt­
m a  hajm in i  aniq,  m aqbul  t a ’m in o tc h ila rn i  ta n la s h   m asala la rin i 
hal  e tish   kerak.
O raliq  to v a rla r  bozori  boshqa  is te ’m o lch ilarg a  q a y ta   so tish  
yoki  ijarag a  berish  yo'li  bilan  foyda  k o 'rish   m aqsadida  yoki  o'z 
xususiy  korxonasi  b eto 'x to v   ishlashi  uchun  za ru r  tovar  va  xizm at­
lar  sotib  olinadigan  bozordir.  O raliq  to v arla r  bozori  so tu vch ilari 
q ay ta  sotish  uchun  m o'ljallangan  ju d a  k a tta   hajm da  tu rli-tu m an 
tovarlar  bilan  ish  ko'radilar.  B undan  tashqari,  oraliq  tovar  sotuv- 
chisi  qaysi  sotuvchidan,  qanday  narxda  va  sh artlar  bo'yicha  sotib 
olish  va  kim ga,  qanday  narxda  qachon  sotish  m asalasini  hal  etish  
kerak.
Oraliq  tovarlar  bozoriga  tovar  birjalari,  ulgurji  savdo  va ch ak ana 
savdo  firm alari  kiradi.
D avlat  m uassalari  bozori  o 'z  vazifalarini  bajarishi  u chu n  to ­
varlar  sotib  oluvchi  yoki  ijaraga  oluvchi  respublika  h uk um ati  m uas- 
sasalari,  avtonom   respublika  va  m ahalliy  hokim iyat  tash kilotlari 
kiradi.  H ukum at  m am lakat  m iqyosida  en g   yirik  xaridordir.  D avlat 
m uassasalari  nom idan  respublika  oldida  tu rg an   vazifalarni  hal  etish 
uchun  za ru r  turli-tum an  tovarlar  (sam olyot,  teplovoz,  mebel,  avto- 
mobil  va  h.k.)  sotib  olinadi.
147

---

X u losa
M ark etin g   -   inson  ehtiyoji  va  talablarini  t a ’m inlash  va  foyda 
olish  bilan  am alga  oshadigan,  tovarlar  sotilishini  ta ’m inlash,  ayir- 
boshlashni  tezla sh tirish g a  q aratilgan  faoliyat.
M arketing  ishi  m axsus  m arketing  dasturlari  orqali  amalga  oshiri- 
ladi,  u lard a  xaridorlarni  va  raq o b atch ilarn i  o 'rg a n ish   asosida  to ­
v a rla r  sifa tin i  y a x sh ila s h ,  to v a r  n arx in i  o ‘z la s h tiris h ,  re k la m a 
o 'tkazish,  tovarlarni  o‘z  vaqtida  yetkazib  berish,  xaridorlarga  m a ’qul 
tushad ig an   xizm at  k o 'rsa tish   kabi  chora-tadbirlar  kiradi.
M ark etin g   faqat  bozordagi  talab-ehtiyojni  qondirish  vositasigi- 
na  bo ‘lm ay,  balki  ishlab  chiqarish  sam aradorliginin g  ham   yuqori 
b o ‘lishiga  qaratiladi.  S hu  sababli  m a rk e tin g   bozor  iqtisodiyotini 
boshqarib  tu rish d a  k a tta   aham iyatga  ega.
Tovar-pul  m unosabatlari  shunday  bebaho  xu su siy atg a  egaki,  u 
jam iy atn in g   o ‘zini  boshqarish  m exanizm i  bilan  qurollantiradi.
Korxona 
-   bu  butlovchi  qurilm a,  uskuna,  yordam chi  qurilma- 
lar,  ta ’m inot  predm etlari  va  ishbilarm onlar  doirasining  k atta  bozori.
M arketing  tadqiqotlarining  m aqsad  va  m azm uni  doimo  va  tizimli 
ravishda  korxonani  boshqarish  jarayonida  tashkil  etiladi.