Toshkent davlat sharqshunoslik instituti iqtisodiyot nazariyasi

4.Mulkchilik shakllari. Mulk ob‟ektlari va sub‟ektlari 
Mulkchilik  munosabati  o‗zining  ob‘ekti  va  sub‘ektiga  ega.  Mulkchilik  ob‘ekti  -  bu 
mulkka aylangan barcha boylik turlari. Unga  yer, suv, konlar, o‗simlik va rayvonot dunyosi, 
mashinalar, mashina­uskunalar, imoratlar va inshootlar, moddiy va madaniy buyumlar, pullar, 
qYAIMatli  qog‗ozlar,  mahsulotlar­xizmatlar,  tarixiy  yodgorliklar,  ilmiy­texnikaviy  g‗oyalar, 
tovar belgilari,  tovarlarning  o‗zi, insonning  unumli  va  ijodiy Mehnat  qilish  qobiliyati  kiradi. 
Mana shu moddiy va nomoddiy ne‘matlarni o‗zlashtirish yuzasidan mulkiy aloqa shakllanadi. 
Ne‘matlar  mulkka  aylangandagina  o‗zlashtiriladi.  Mulkchilik  sub‘ekti  -  mulk  ob‘ektini 
o‗zlashtirishda qatnashuvshilar, mulkiy munosabatlarning ishtirokshilari. 
Bular jumlasiga davlat, jumruhiyat fuqarolari, jamoalar, ularning uyushmalari, jamoat 
va  diniy  tashkilotlar,  fuqarolarning  oilaviy  va  boshqa  birlashmalari,  xalq  deputatlarining 
barcha  kengashlari  ularning  vakil  qilgan  organlar  siymosida,  ajnabiy  davlatlar,  xalqaro 
tashkilotlar,  boshqa  xorijiy  yuridik  shaxslar  va  fuqarolar  kiradi.  Turli  yuridik  shaxslar  va 
fuqarolar bitta mulkning subektlari bo‗lishi mumkin. Aytilgan sub‘ektlarga qarab o‗zlashtirish 
individual, oilaviy, ijtimoiy­sinfiy, hududiy va umummilliy tus oladi.  

---

 
 
26