A. X. Vаxidov, D. A. Abdullaеva

Elektrodli datchiklar suyuqlik ichiga tushiriladigan bir va bir necha 
elektrodlardan tashkil topgan bo’ladi. Bunday turdagi datchiklarda suyuqlik 
satxining o’zgarishi natijasida elektrodlar orasidagi muxitning aktiv va sig’im 

---

 
49
o’tkazuvchanligi o’zgaradi. Suyuqlik muxitining aktiv o’tkazuvchanligi 
o’zgarishiga asoslangan elektrodli satx datchigining sxemasi 2.16, v-rasmda 
keltirilgan.  
 
 
a)       
                   b)                                          v) 
2.16-rasm. Qalqovichli (a), gidrostatik (b) va elektrodli (v) satx datchiklari.       
 Sochiluvchan 
maxsulotlarni, 
shu 
jumladan don maxsulotlarining satxini 
nazorat qilish suyuqlik satxini nazorat qilishga nisbatan anchagina 
murakkabrokdir, chunki  bu maxsulotlar anchagina elektr qarshiligiga ega hamda 
ular don bunkeri to’lishi bilan gorizontal tekislik hosil qilmaydi.  Bundan tashqari 
bunkerlarni don bilan to’lishida datchiklarning sezgirlik elementlari shikastlanishi  
mumkin. 
 
Don satxini elektrodli datchik yordamida nazorat qilishning prinsipial 
sxemasi 2.17, b-rasmda keltirilgan. Bunday datchikning  ishlash pritsipi 
quyidagicha: elektrodlararo oraliqning (E) don bilan tulishi natijasida elektrodlar 
orasidagi o’tkazuvchanlik oshadi, natijada gazorazryadli lampa (YeL)  yonadi va 
releni (R) ishga tushiradi hamda don uzatish liniyasiga  signalni  uzatadi. Sxemaga 
R3  va R2 rezistorlardan tashkil topgan kuchlanish taqsimlagichi orqali 220 V 
o’zgaruvchan kuchlanish beriladi. Bunday datchiklar namligi  13 foizdan yuqori  
bo’lgan donlar uchun qo’llaniladi. 
 

---

 
50
 
2.17-rasm. Elektrodli satx datchigining prinsipial  sxemasi.