A. X. Vаxidov, D. A. Abdullaеva

∆F = ήh,                      (2.17) 
 Bu 
yerda, 
 
ή- suyuqlikning solishtirma og’irligi. 

---

 
53
 
Qo’ng’iroqchali tizimlarda  bosimlar farqi   ∆F = F1 – F2  qo’ng’iroqchani 
aralashuvini hosil qiladi va natijada   F1 bosimni  aniqlash imkoniyati tug’iladi. 
 
Gidostatik tizimlarda xalqali tarozili kameraning burilish burchagi bosimlar 
farqi   ∆F = F1 – F2 ga proporsional bo’ladi. 
 
2.19-rasm.  Suyuqlikli bosim datchiklarining turlari: 
a) – U-shaklli;  b) – qo’ngiroqchali;  v) – gidrostatik, g) – membranali,  d) – 
silfonli, ye) – manometrik trubkali. 
 
 
 
Suyuqlikli bosim datchiklari  aniq va bir me’yorda ishlashi bilan bir qatorda  
ularning ekspluatatsion noqulayliklari (kichik oraliqlarda o’lchash sharoitlari, 
faqatgina vertikal holatda ishlashi, katta o’lchamlarga ega bo’lganligi kabilar) 
sababli oxirgi paytlarda ularni o’rnini takomillashgan datchiklar egallamoqda. 
 Membranali 
datchiklarda 
(2.19,a-rasm) elastik plastina (membrana) nazorat 
qilinayotgan muxit bosimi ta’sirida bo’ladi va kontaktli tizim bilan mustaxkam 
bog’langan shtokka ta’sir ko’rsatadi. Bunday turdagi datchiklar sodda tuzilishi, 
puxtaligi, o’lchovlarni yetarlicha aniqlik bilan o’lchashi sababli ularni qo’llash yil 
sayin ko’payib bormoqda.    
 Silfonli 
datchiklar 
(2.19,b-rasm) egiluvchan materialdan yasalgan 
gofrirovanli yupqa devorli trubkadan tashkil topgan bo’ladi. Тashqi va ichki 
bosimlar farqini unga ta’sir qilayotgan kuch hosil qiladi. Bu kuch ta’sirida 
silfonning cho’zilishi va qisilishi hosil bo’ladi. Silfonning bo’sh uchini siljishi 
ko’rsatkich strelkasi va xarakatlanuvchan kontaktlari  orqali amalga oshiriladi. 

---

 
54