Toshkent kimyo-texnologiya institiuti "tasdiqlayman"

Bola bilan birga o‘sadigan kiyim yaratildi 

 

Britaniyalik muhandis Rayan Yasin kichik bolalar uchun kiyim ixtiro qildi, u bola bilan 

birga  o‘sadi.  U  shu  tariqa  bolalar  kiyimiga  doimiy  ravishda  pul  sarflash  muammosini  hal 

qilmoqchi. Muhandis o‘z ixtirosi haqida loyiha saytida aytib o‘tdi. 

Olim eniga va bo‘yiga cho‘ziluvchi material yaratdi, shu bilan birga, u xuddi rezina kabi 

ingichkalashmaydi.  Bunday  effekt  plissirovka  sabab  yuzaga  keldi.  Yangi  materialdan 

tayyorlangan  kiyim  namga  chidamli  bo‘ladi.  Modelni  ikki  yosh  toifasidagi  bolalar  uchun 

chiqarish  rejalashtirilmoqda  –  6  oydan  36 

oygacha va ikki-besh yosh oralig‘ida. 

«O‘suvchi»  kiyim  nafaqat  ota-onalar 

pulini tejab qoladi, balki atrof-muhitni kamroq 

ifloslantirishga  ham  yordam  beradi.  Faqatgina 

2016 yil davomida chiqindixonalarda 30 ming 

---

149 

 

tonna  kiyim-kechak  aniqlangan.  Yosh  bolalarning  kiyimini  bir  necha  oyda  almashtirishga 

ehtiyoj  qolmasligi  esa  bu  raqamni  kamaytirish  imkonini  beradi.  Bundan  tashqari, 

ixtirochining so‘zlariga ko‘ra, yangi material qayta ishlanishi ham mumkin. 

Yasin  materialni  yaratgani  uchun  James  Dyson  Award  sanoat  dizayni  sohasida 

mukofotni qo‘lga kiritdi. Kiyim mukofot egasiga to‘langan pullar hisobidan ishlab chiqariladi. 

 

 

3D-bosmadan chiqarilgan ilik suyagi bemorning oyog‘ini saqlab qoldi 

 

Tajriba 

operatsiyasi 

27 

yoshli 

avstraliyalikning  oyog‘ini  saqlab  qolishga 

yordam 

berdi. 

Royben 

Lixter 

osteomielitning  jiddiy  shaklidan  aziyat 

chekayotgandi,  unga  oyoq  amputatsiyasi 

tahdid  solayotgan  edi,  ammo  shifokorlar 

unga  bundan  avval  jonivorlarda  sinab 

ko‘rilgan  yangi  usulni  qo‘llab  ko‘rishni 

taklif  qilishdi.  Natijada  jarrohlar  uning 

oyog‘iga  3D-bosmadan  chiqqan  ilik  suyagi  karkasini  implantatsiya  qilishdi.  Hi-News  shu 

haqida ma’lum qildi.  

Dastlab  bemorning  katta  ilik  suyagining  uch  karra  o‘lchamli  modeli  yaratilib,  uni 

Singapurga yo‘llandi va u yerda  biomuvofiq polimerdan protez tayyorlandi. Implantatsiyani 

muvaffaqiyatli  yakunlash  uchun  shifokorlar  besh  operatsiya  o‘tkazishlariga  to‘g‘ri  keldi. 

Birinchisida  to‘qimalardan  yiring  chiqarib  tashlandi,  keyingi  to‘rttasi  esa  operatsiyani 

muvaffaqiyatli yakunlash uchun o‘tkazildi, zero 3D-protezni shunchaki osonlik bilan o‘rnatib 

bo‘lmaydi.  

Yangi  suyak  bemorning  ilik  suyagi  va  chap  tizzasidan  olingan  qon  tomirlari  va 

to‘qimalari bilan qoplandi - hozir ular yangi suyak atrofida rivojlanmoqda. Shifokorlar biroz 

vaqt  o‘tgach  to‘qimalar  yangi  suyakni  yarata  olishiga  ishonch  bildirishmoqda,  biroq  bunga 

ancha  vaqt  -  taxminan  bir  yarim  yil  kerak  bo‘ladi.  Hozircha  Robeynga  yurish  va  oyoqqa 

og‘irlik tushirish mumkin emas.