Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта таълим вазирлиги

[4]. 
3.1- жадвал 
 
Муҳит 
Ташқи қатламнинг 
ўртача емирилиш 
тезлиги, мм/йил 
1 йилда коррозия 
зонасида 
мустаҳкамликнинг 
камайиши, % 
Металл бўлмаган 
материалларда 
коррозиянинг 
ташқи белгиси
Металлда 
Металл 
бўлмаган 
материаллар 
Металлда 
Металл 
бўлмаган 
материаллар 
Таъсирсиз
0 
0,2 
0 
0 
- 
Кам таъсир 
қилувчи 
<0.1 
0,2-0,4 
< 5 
< 5 
Сиртқи қатлам-
нинг енгил 
шикастланиши
Ўртача
0,1-0,5 
0,4-1,2 
3-15 
5-29 
Бурчакларнинг 
шикастланиши ѐки 
толасимон дарзлар 
пайдо бўлиши 
Кучли
таъсир 
қилувчи 
>0,5 
>1,2 
>15 
>20 
Шикастланишнинг 
яққол намоѐн 
бўлиши 

---

59 
Атмосферани ифлослантирувчи асосий манба- турли ѐқилғиларнинг 
ѐнишидан ҳосил бўладиган сульфат (SO
2
) ва ис (СО
2
) газларидир. Қуѐш 
нурлари ва бошқа омиллар таъсирида сульфат гази сульфат ангидрид (SO
3
)га 
айланади, у намлик билан бирикиб қурилиш материалларига жуда хавфли 
бўлган сульфат кислотасини ҳосил қилади [2].
Металлнинг бардошлилиги унда коррозия жараѐнининг жадаллиги билан 
аниқланади (кўндаланг кесим юзасининг камайиши, мм/йил). Ўртача агрессив 
муҳитда ўртача йилига 0,1 мм ли коррозия натижасида кесим юзасининг 25 
йилдан сўнг тахминан 5% камайишига олиб келади. Агрессив муҳитда эса 
худди шу муддат ичида 20-25% гача етади [2].
Юқорида санаб ўтилган омиллар бино конструкциясининг ишончлилик 
кўрсаткичлари даражасини аста-секинлик билан ѐки фавқулодда камайишига 
олиб келади.
Бинонинг бутун эксплуатация даври мобайнида конструкция ва унинг 
элементларида 
ўзгаришлар 
пайдо 
бўлиши, 
натижада 
конструкция 
элементларида кучларнинг тарқалишини бузилишига ҳамда уларда қўшимча 
зўриқишлар пайдо бўлишига олиб келади.
Кўриниб турибдики, юқорида шартли равишда икки гуруҳга ажратилган 
бу омилларнинг иккинчи гуруҳини (Б-омили) мумкин қадар бартараф этиш 
имконияти мавжуд. Бу кўпроқ шу соҳадаги мутахасис ва ишчиларнинг 
малакаси ва масъулияти билан боқлиқдир.