Toshkent «Adolat» 2018 davlat va huquq nazariyasi

Tarixiy-siyosiy sharhlash usulida qonun chiqaruvchi idora belgilagan 

har bir normaning maqsadi va ma’nosini aniqroq tushunib olish uchun, 

sharhlanayotgan norma qabul qilinayotgan paytda yuzaga kelgan ijtimoiy-

siyosiy sharoit inobatga olinadi.

Tarixiy-siyosiy usulda sharhlashda tatbiq etilayotgan huquqiy normaning 

mazmuni qanday tarixiy sharoitda, davlatning qaysi organi tomonidan, qan-

day maqsadda qabul qilinganligi aniqlanadi. Masalan, O‘zbekiston Respub-

likasi Konstitutsiyasining 1992-yil 8-dekabrda qabul qilingan tahririda 89-mod-

daning mazmuni quyidagicha edi: «O‘zbekiston Respublikasining Prezidenti 

O‘zbekiston Respublikasida davlat va ijro hokimiyat boshlig‘idir. O‘zbekiston 

Respublikasi Prezidenti ayni vaqtda Vazirlar Mahkamasining Raisi hisoblana-

di». Ushbu qoida O‘zbekistonning mustaqilligini mustahkamlash, o‘tish davri-

da mamlakatda ijtimoiy, iqtisodiy, siyosiy barqarorlikni, fuqarolar tinchligi va 

farovonligini ta’minlashda mustahkam zamin bo‘ldi. 

Mamlakatimizda huquqiy davlat va fuqarolik jamiyatini shakllanti-

rish yo‘lida islohotlarning bosqichma-bosqich amalga oshirilishi, hokimiyat-

lar taqsimlanishi prinsipini yanada chuqurlashtirish, oliy hokimiyat organlari 

tizimida ro‘y bergan muhim o‘zgarishlar tufayli mazkur qoida tadrijiy ravishda 

o‘zgarib bordi. O‘zbekiston Respublikasining 2007-yil 11-aprelda qabul qilingan 

konstitutsiyaviy qonuni bilan Konstitutsiyaning 89-moddasiga quyidagicha tu-

zatishlar kiritildi: «O‘zbekiston Respublikasining Prezidenti 

davlat boshlig‘idir 

(ta’kid muallifniki – X.O.) va davlat hokimiyati organlarining kelishilgan 

holda faoliyat yuritishi hamda hamkorligini ta’minlaydi».

---