Menejment nazariyasi

13.2.  Jam oaning  ijtim oiy  rivojlanishi
Jam oaning  ijtimoiy  rivojlanishiga  inson  hayoti  bilan  bog'liq 
hal  qilinishi  lozim  bo'lgan  masalalar  majmui,  iqtisodiy  va  ijtimoiy 
masalalar  to'plami  sifatida  qaraladi.
Bozor  munosabatlari  sharoitida  korxonalar  iqtisodiy  va  ijti­
moiy  masalalarni  hal  etishda  ancha  erkinliklarga  ega  bo'ldilar.  Korxo­
na  jamoasi  o'z  mablag'idan  o'zi  mustaqil  ravishda  foydalanish  hu- 
quqiga  ega,  jamoaning har bir  azosi  uning va  u  orqali  butun jamiyat- 
ning  iqtisodiy,  ijtimoiy,  m a’naviy  masalalarni  hal  qilishda  faol 
qatnashish  uchun  kengroq  imkoniyatlarga  ega  bo'ladi.  Korxona  jamoa­
si  texnikaviy,  iqtisodiy  ko'rsatkichlar  bilan  bir  qatorda  o'z  ijtimoiy 
muammolarini  yechishga  ham  harakat  qiladi.  Bu  asosan  korxonani 
ijtmoiy-iqtisodiy  rivojlantirish  bo'yicha  ikki  guruhga  bo'linuvchi 
tadbirlar  vositasida  amalga  oshiriladi.  Birinchi  guruh  tadbirlar  ja­
moa  ijtimoiy  tarkibini  qayta  tashkil  etishga  qaratilgan.  Fan-texnika 
yutuqlarini  ishlab  chiqarishga  joriy  qilish  bilan  uning  samaradorli- 
gi,  ishlovchilarning  malakasi,  madaniyatiga  bo'lgan  talab  ortadi, 
yangi  kasblar  vujudga  kelib,  eskilari  yo'qolib  boradi.
Fan-texnika  taraqqiyoti,  mexanizatsiyalash  va  avtomatlashtirish 
ko'pchilikni  oldin  shug'ullangan  ishidan  bo'shatadi.  Qachon,  qan- 
cha  ishchi  ishdan  bo'shashi,  ularning  qanchasini  qayta  tayyorlash, 
qayerga  ishga  joylashni  oldindan  ko'ra  bilish  zarur.

---

Bozor  munosabatlariga  o'tish,  shuningdek,  ishlovchilarning  ijti- 
moiy  tabaqalanishiga  o'zgartirish  kiritadi.  Bozor  iqtisodiyoti  uchun 
tadbirkor,  ijodiy  yondashuvchi,  bilimlarini  qo'llay  oluvchi,  menejment, 
marketing  va  biznesni  biluvchi  kishilar  kerak.  Ijtimoiy  rivojlanish 
tadbirlari ichida kadrlarni barqarorlashtirish va ularning qo'nimsizligini 
tugatish  bo'yicha  tadbirlar  alohida  o'rin  egallaydi.
Ikkinchi  guruhga  kiruvchi  tadbirlar  ishchilar  moddiy  farovon- 
ligini  oshirish  (ish  haqini  tartibga  solish,  moddiy  rag'batlantirish 
tizimini  takomillashtirish),  madaniy-maishiy  hayot  sharoitini  yax- 
shilashga  (yashash  sharoiti,  madaniy  maishiy  xizmat  ko'rsatish, 
umumiy  ovqatlanish,  dam  olishni  tashkil  etish  va  h.k.)  qaratilgandir.
Ijtimoiy  rivojlanish  bo'yicha  tadbirlar  iqtisodiy  jihatdan  asos- 
langan  va  texnikaviy-iqtisodiy  tadbirlar  bilan  uzviy  bog'liq  bo'lishi 
kerak.  Boshqa  tomondan  texnik  iqtisodiy  tadbirlar  ijtimoiy  tadbir- 
larni  amalga  oshirish  uchun  asos  bo'lib  xizmat  qiladi  va  mehnat 
jam oasi  a ’zolari  ehtiyojlari  va  m anfaatlarini  har  tom onlam a 
qondirishga  qaratilgan  bo'lishi  kerak.  Shunday  qilib,  mehnat  jamo- 
asining  ijtim oiy  rivojlanishi  korxona  um um iy  biznes-rejasining 
tarkibiy  qismidan  iboratdir.