Ijtimoiy-iqtisodiyot

 

1.2.1-jadval 

Samarqand viloyati va Oqdaryo tumanida faoliyat yuritayotgan fermer 

xo’jaligi haqida ma’lumot 

 

Samarqand viloyati 

Oqdaryo tumani 

Faoliyot ko’rsatayotgan 

fermer xo’jaliklari soni 

8388 

563 

Biriktirilgan yer 

maydoni 

527124,0 

24144,0 

Bir xo’jalikga to’g’ri 

keladigan yer (ga) 

62,8 

42,9 

Ishlovchilar soni (kishi) 

115065 

10120 

Faoliyotini tugatgan 

xo’jaliklar soni (birlik) 

525 

43 

Manba: Viloyat sattistika boshqarmasi ma’lumotlari 

 

Tahlillar  shuni  ko’rsatadiki  viloyat  bo’yicha  8388  ta  fermer  xo’jaliklari 

faoliyat ko’rsatmoqda, ularga ajratilgan yer maydoni 527142 gektarni tashkil etdi. 

O’rtacha  bir  fermer  xo’jaligiga  to’g’ri    keladigan  yer  maydonini  62,8    gektarga 

tengdir.  Oqdaryo  tumani  bo’yicha  563  ta  fermer  xo’jaligi  mavjud  bo’lib,  yer 

maydoni  24144  gektarga  teng  bo’lib,  o’rtacha  bir  fermer  xo’jaligiga  42,9  gektar 

yer maydoni to’g’ri kelmoqda. 

---

23 

 

 

Quyidagi  1.2.1-jadvalda  Samarqand  viloyatida  faoliyat  yuritayotgan  fermer 

xo’jaliklari to’g’risida ma’lumot berilgan. 

Fermer  xo’jaliklarini  rivojlantirishning  asosiy  yo’nalishi  surunkali  zarar  keltirib 

ishlayotgan  va  kam  rentabelli  qishloq  xo’jaligi  korxonalarini  qayta  tashkil  etib, 

to’lik fermer xo’jaliklariga aylantirilishidir. 

Qishloq xo’jaligida faoliyat ko’rsatib kelgan xo’jalik jamoa (shirkat) xo’jaliklarida 

boshqaruvning  eski  iyerarxik  usuli  saqlanib  qolganligi,  mulk  egaligi  xissasining 

dehqonlardan begonalashganligi, ishlab chiqarishni tashkil etishda inson omilining 

tadbirkorlik  va  tashabbuskorlik  hislatlariga  e’tibor  berilmagani,  shuningdek, 

qishloq xo’jaligiga xos xususiyatlar tufayli vujudga kelgan boshqa bir qator omillar 

ta’sirida  ishlab  chiqarish  samaradorligi  keskin  pasayib  ketgan  edi.  O’zbekiston 

Respublikasining  «Qishloq  xo’jaligi  korxonalar  sanatsiya  qilish  to’g’risida»gi 

qonuniga  asosan  1998  yilda  104  ta,  1999  yilda  150  ta  va  2000  yilda  84  ta 

surunkasiga  zarar  keltirib  ishlayottan  xo’jaliklar  sanatsiyaga  tortildi.  Ammo, 

qishloq  xo’jaligi  korxonalarini  sanatsiyalash  jarayoni  kutilgan  natijani  bermagani 

sababli surunkali zarar bilan ishlayotgan va kam rentabelli xo’jaliklarni istiqbolda 

fermer xo’jaliklariga aylantirish tajribasi amaliyotga keng joriy etila boshladi. 

Respublikada  surunkali  zarar  keltirib  ishlayotgan  istiqbolsiz  va  kam  rentabelli 

xo’jaliklarni  sanatsiyalash  amaliyotidan  voz  kechib,  ularni  bosqichma-bosqich 

fermer xo’jaliklariga aylantirish istiqbolli yo’nalish sifatida qaralmoqda. Xususan, 

2002 yilning 5 yanvarida qabul qilingan Vazirlar Mahkamasining 8-sonli «Qishloq 

xo’jaliklariga  aylantirish  chora-tadbirlari  to’g’risida»gi  qarori  bu  sohada  yangi 

imkoniyatlar  yaratdi.  Ushbu  qaror  bilan  zarar  keltirib  ishlayotgan  istiqbolsiz  va 

kam rentabelli xo’jaliklarni fermer xo’jaliklariga aylantirish tartibi tasdiqlandi. 

---

24