Parrandalarda ovqat ҳazm qilish tizimi kasalliklari

Ферментлар таъсирида парчаланган биополимерлар мономерлар ҳолида пуфакчадан гиалоплазмага чиқади. Шундай қилиб, эндоцитоз йўли билан ҳужайрага кирган молекулалар мембрана билан ўралган пуфакча (вакуола)да ҳужайра ичи ҳазм жараёнига учрайди. Плазмолемма экзоцитоз (ҳужайрадан моддаларнинг чиқарилиши)да ҳам иштирок қилади. Бунда ҳужайра ичида ҳосил бўлган моддалар - оқсиллар, гликозаминогликанлар, ёғ томчилари ва бошқалар ҳужайра атроф-муҳитига чиқарилади.

Эндоцитоз ва экзоцитоз амалга ошишида плазмолемма билан алоқада бўлувчи фибрилляр цитоплазматик структуралар - қисқарувчи микрофиламентлар ва микронайчалар иштирок қилади.

Эндоцитоз ва экзоцитоз амалга ошишида плазмолемма билан алоқада бўлувчи фибрилляр цитоплазматик структуралар - қисқарувчи микрофиламентлар ва микронайчалар иштирок қилади.

Ҳайвонлар кўпчилик ҳужайраларининг плазмолеммаси турлича тузилишга эга бўлган ўсмалар ҳосил қила олади. Қатор ҳужайраларнинг ўсмалари таркибида ситоплазманинг микронайчалари, фибриллалари бўлиши натижасида махсус тузилмалар - тукчалар, хивчинлар ва бошқалар юзага келади.

Aксарият кўпчилик ҳолларда ҳайвон ҳужайраларининг юзасида микросўрғичлар (микроворсинкалар) учрайди. Уларнинг диаметри 100 нм атрофида, узунлиги ва бир ҳужайрадаги сони турлича бўлади. Микросўрғичлар сўрувчи (шимувчи) эпилетий ҳужайралари юзасида айниқса кўп ва баланд бўйли бўлади.

Ҳужайралараро боғланиш (контакт)лар

Кўп ҳужайралиларда плазмолемма ҳар хил ҳужайралараро боғланишлар ҳосил бўлиши ва ҳужайралар ўртасида алоқа ўрнатилишида ҳам фаол иштирок қилади.

Энг оддий боғланишда қўшни ҳужайраларнинг плазмолеммалари ўзаро 15-20 нм гача яқинлашиб, уларнинг гликокаликси алоқага киришади. Зич боғланиш (бекитувчи зона) икки қўшни ҳужайранинг плазмолеммаси максимал даражада яқинлашиб гўёки қўшилишидан ҳосил бўлади. Бу зона ионлар ва акромолекулалар ўта олмайдиган тўсиқ бўлиб, ҳужайрааро ёриқларни бекитиб, ташқи муҳитдан чегаралаб туради. Кўпинча, айниқса, эпителийда ҳужайралар боғланишиниг алоҳида тури - десмосомалар учрайди.