Parmanov h 2020y 1-variant

                                11-variant

1.  Irsiyatni o‘zgartirishda qo'llaniladigan usullar o'rtasidagi

muvofiqlikni aniqlang.

a) gen muhandisligi usul; b) klassik genetik usul

 

1) yaratilgan navga genetik tadqiqotchi istagan gendan tashqari,

navning xususiyatini buzuvchi boshqa ko‘p genlar ham o‘tadi; 2)

xo‘jalik uchun molik genlari o‘zaro rekombinatsiyalashadi; 3)

irsiyati o‘zgartirilgan o‘simliklarda faqat inson manfaatlariga mos

keladigan belgi xossalar mujassamlashgan bo‘ladi; 4) xo‘jalik uchun

molik bo‘lmagan genlar ham o‘zaro rekombinatsiyalashadi; 5)

organizm irsiyatini o'zgarishiga olib keladi.

 

A) a - 3, 5; b - 1, 4

B) a - 1, 5; b - 2, 4

 

C) a - 2, 3; b - 4, 5

D) a - 1, 2; b - 1, 5

2.  Mikrobiologiya sanoatida azot fiksatsiyalovchi bakteriya

shtammlarining ahamiyati to'g'ri ko'rsatilgan javobni aniqlang.

 

1) o‘simliklar hosildorligini oshirada; 2) transpiratsiyani

kamaytiradi; 3) o‘g‘itlarning ishlatilishini kamaytiradi;

 

4) atrof-muhit holatini yaxshilaydi; 5) o‘simlik tanasidagi hujayralar

pala-partish bo‘linishini to'xtatadi.

 

A) 1, 3, 5    B) 2, 3, 4  C) 1, 3, 4D) 1, 2, 3

3.  Transgen hujayra olish tartibi to'g'ri ko'rsatilgan javobni aniqlang.

 

1) xo‘jayin hujayrada DNK replikatsiyalanishi;

 

2) ajratib olingan gen vektor molekulaga "tikilishi";

 

3) rekombinant DNK hosil qilish va klonlash; 4) donor DNK sining

zarur geni fermentlar ta’sirida boshqa qismlardan ajratib olish; 5)

DNK-vektorni donor genini kiritish mumkin bo‘lgan joyidan

ferment yordamida kesish; 6) kerakli genga ega donor

organizmlardan zarur genlar ketma-ketligiga ega bo‘lgan DNK

molekulasi ajratib olish; 7) retsipiyent hujayraga biror genni kiritish

uchun mazkur hujayraga kira oladigan uncha katta bo‘lmagan DNK

molekulasidan foydalanish.

 

A) 6, 4, 7, 5, 2, 3, 1 

B) 4, 6, 7, 2, 5, 3, 1

 

C) 6, 4, 2, 5, 7, 3, 1

D) 4, 6, 2, 7, 5, 1, 3

4.  Gen muhandisligida qo‘llaniladigan fermentlar o'rtasidagi

muvofiqlikni aniqlang.

a) DNK ligaza; b) revertaza

 

1) qo‘shni nukleotidlar orasidagi fosfodiefir bog‘larini tiklaydi; 2)

matritsa RNKga komplementar DNK zanjirini sintezlay oladi; 3)

DNK molekulasini "yopishqoq" uchlar hosil qilib kesadi; 4) to‘mtoq

yoki yopishqoq uchli bir nechta DNK bo‘laklari hosil qiladi; 5)

DNK bo‘laklarini bog‘lash vazifasini bajaradi; 6) ular yordamida m-

RNK ning DNK nusxalarini olish mumkin; 7) DNK ning har qanday

bo‘lagining "yopishqoq uchli" yoki "to‘mtoq uchli" qismlari

biriktiriladi.

 

A) a - 2, 6; b - 1, 6

B) a - 1, 5; b - 3, 4

 

C) a - 1, 7; b - 2, 6

D) a - 4, 7; b - 2, 5

5.  Qaysi restriktaza(lar) faqat fosfodiefir bog'larni uzadi?

  A) EcoRI, HpaI

B) revertaza

  C) 

HpaI

D) pBR-322, Ti

6.  Quyida keltirilgan restriktazalar qaysi organizmlardan ajratib

olingan?

 

a) HpaI; b) EcoRI

 1) Agrobacterium tumefaciens; 2) Esherichia coli;

 3) Haemophilus parainfluenzae

 

A) a - 1; b - 2  B) a - 3; b - 2C) a - 3; b - 1   D) a - 2; b - 3

7.  Qaysi moddalar ta'sirida nukleotidlarni bog'lab turuvchi bog'lar

uziladi?

 

1) amilaza; 2) tripsin; 3) DNK- polimeraza; 4) pepsin;

 

5) karbogidraza; 6) restriktaza; 7) transpozaza; 8) proteaza

 

A) 1, 3, 5   B) 6, 7   C) 3, 8    D) 2, 4, 8

8.  Hujayraga gen kiritish usullarini aniqlang.

 

1) transformatsiya; 2) gen otuvchi zambarak yordamida;

 

3) gen mikroinyeksiyasi; 4) translokatsiya; 5) teskari transkripsiya; 6)

avtonom plazmid yordamida

 

A) 1, 3, 6    B) 2, 4, 6    C) 1, 2, 4   D) 2, 3, 5

9.  Quyida keltirilgan DNK fragmenti ketma-ketligida EcoRI (a),

HpaI (b) restriktazalari tanib bog'lanadigan saytlar sonini

ko'rsating

 5'–GAATTCTATGTTAACATCCGAATTCTAGGATCC–3'

 3'–CTTAAGATACAATTGTAGGCTTAAGATCCTAGG–5'

 

A) a-3; b-3  B) a-2; b-1  C) a-3; b-4  D) a-3; b-5

10. Agar nukleotidlar bir zanjirda o'zaro fosfodiefir bog'lari

 

orqali, DNK qo'sh zanjirida purin va pirimidinlar o'zaro

 

vodorod bog'lari orqali biriksa, qaysi ferment fosfodiefir va vodorod

bog'larini uzadi?

  A) 

EcoRI    B) pBR 322   C) HpaI   D) Ti

11. Quyidagi saytga ega bo'lgan organizmni aniqlang.

 5'–G‘AATTC–3'

 3–CTTAA‘G–5'

  A) Esherichia coli

B) Haemophilus aegyptius

 

C) Bacillus amulolique faciens  D) EcoRI

12. Tarkibida fosfat kislota qoldig'i mavjud bo'lgan tuzilmalar to'g'ri

berilgan javobni aniqlang.

 

1) revertaza; 2) retrotranspozon; 3) pBR 322; 4) HpaI;5) Ti; 6)

EcoRI; 7) sellyuloza; 8) profag

 

A) 2, 4, 5, 7   B) 1, 4, 6, 7   C) 2, 3, 5, 8   D) 1, 3, 7, 8

13. Qaysi javobda EcoRI restriktazasining nukleotidlarga bo'lgan

ta'siri to'g'ri ifodalangan?

 

A) G GATCCB) G AATTC    C) G AATTC      D) GG CC

       CCTAG G         

CTTAA G       CTTA AG     

CC GG

14. DNK molekulasini "yopishqoq uchlar"hosil qilib kesuvchi (I) va

"to‘mtoq" uchlar hosil qilib kesuvchi (II) endonukleazalarni

aniqlang?

 

1) HpaI; 2) revertaza; 3) Ti; 4) EcoRI

 

A) I-1, 2; II-3, 4  B) I-4; II-2C) I-2, 3; II-4 D) I-4; II-1

15. E.coli bakteriyasining xromasoma DNK si (I) va shu bakteriya

plazmidini (II) qaysi ferment "yopishqoq" uch hosil qilib kesadi?

 

a) BamHI; b) EcoRI; c) HpaI

 

A) I-a; II-b   B) I-c; II-b    C) I-a; II-c     D) I-b; II-b

16. EcoRI uchun mos keluvchi belgilarni aniqlang.                      1) gen

injeneriyada foydalaniladi; 2) DNKmolekulasini"to‘mtoq" uchlar

hosil qilib kesadi; 3) nukleotidlar izchilligini T va A oralig'idan

kesadi; 4) foydali gen bilan ulab vektor konstruksiya hosil qilish

mumkin; 5) DNK molekulasini "yopishqoq" uchlar hosil qilib

kesadi;

  6) ribosomada sintezlanadi

 

A) 1, 5, 6     B) 2, 4, 6      C) 1, 3, 6      D) 3, 4, 5

17. Monomeri nukleotidlardan tashkil topgan tuzilmalar

to'g'rikeltirilgan javobni aniqlang.

 

1) ligaza; 2) interferon; 3) glikogen; 4) Ti; 5) HpaI;

 

6) t-RNK; 7) transpozon; 8) EcoRI; 9) revertaza;

  10) pBR 322

 

A) 3, 5, 8    B) 7, 9, 10C) 4, 7, 10     D) 1, 2, 6

18. Sun'iy ravishda rekombinant  DNK olish va genlarni klonlash

texnologiyasini yaratgan olimlarni ko'rsating.

 

A) Bishop va Buxoriy      

B) Uotson va Krik

 

C) Koen va Boyer             D) Morgan va Mendel

19. Hujayraga gen kiritishda vektor sifatida qo'llaniladigan

tuzilmalarni aniqlang

---

Parmanov H       __2020y

 

1) avtonom plazmid; 2) transmissibl plazmida;                          

3)

transpozaza; 4) bakteriofag; 5) EcoRI; 6) HpaI

 

A) 1, 2, 3   B) 1, 5, 6   C) 1, 2, 4   D) 4, 5, 6

20. HpaI uchun mos keluvchi belgilarni aniqlang.

 

1) gen injeneriyada foydalaniladi; 2) DNK molekulasini qaychi

singari teng ikki bo'lakka bo'ladi; 3) nukleotidlar izchilligini T va

A oralig'idan kesadi;

 

4) foydali gen bilan ulab vektor konstruksiya hosil qilish mumkin;

5) DNK molekulasini "yopishqoq" uchlar hosil qilib kesadi; 6)

translyatsiya mahsuloti

 

A) 1, 5, 6    B) 2, 4, 6    C) 1, 3, 6    D) 3, 4, 5

21. Rekombinant plazmid kiritilgan bakteriya hujayralari kloni

antibiotikka chidamli bo'lib qolganlarini qanday usulda ajratib

olinadi?

A) tajriba o'tkazilayotgan bakteriya hujayralarini bo'laklarga

bo'lib, DNK sini ajratib olib elektroforezda

B) plazmidlar sonini hisoblab

C) tajriba o'tkazilayotgan probirkaga antibiotik qo'shib

D) faglar bilan zararlanadi

22. Yot DNK bo'lagini rekombinant vektor konstruksiyalar vositasida

ko'paytirish.... deb ataladi.

  A) genlar terapiyasi

  B) 

transformatsiya

  C) genlarni klonlash

 

D) transgen organizm olish

23. O'simlik tanasida shish hosil bo'lishiga qaysi plazmid va uning

qaysi qismi sababchi bo'ladi?

 

A) pBR 322 ning T-DNK bo'lagi

 

B) Ti-plazmidning T-DNK bo'lagi

 

C) RSS 101 plazmidning T-DNK bo'lagi

 

D) Ti-plazmidning antibiotikka chidamli geni

24. So'ngi yillarda o'simlik va hayvon hujayrasiga vektor molekula

tarkibidagi yot genlarni kiritishning qanday usullari ishlab

chiqilgan?

A) o'ta kuchli elektr maydoni ta'sirida

B) gen otuvchi zambarak vositasida

C) maxsus kimyoviy moddalar ta'sirida

D) o'ta kuchli elektr maydoni ta'sirida va gen otuvchi zambarak

vositasida

25. Esherichia coliga xos bo'lmagan belgilarni anqlang.

 

1) qo'shimcha xromosomaga ega; 2) mitotik ip bo'lmaydi;

 

3) transkripsiya va translatsiya kuzatilmaydi; 4) po'sti mureindan iborat;

5) DNK sini  EcoRI restriktazasi kesadi; 6) po'sti pektindan iborat; 7)

DNKsini HpaI restriktazasi kesadi; 8) mezosomaga ega emas.

 

A) 2, 4, 5   B) 1, 3, 6, 7    C) 3, 6, 7, 8   D) 1, 3, 4, 5

26. Agrobakterium t-RNK molekulasining kimyoviy tarkibiga

kiruvchi birikmalarni aniqlang.

A) adenin, guanin, dezoksiriboza, fosfat kislota qoldig'i, sitozin

B) adenin, guanin, dezoksiriboza, fosfat kislota qoldig'i, uratsil,

sitozin

C) adenin, guanin, riboza, fosfat kislota qoldig'i, timin, sitozin

D) adenin, guanin, riboza, fosfat kislota qoldig'i, uratsil, sitozin

27. RNK polimeraza ishtirokida hosil bo'ladigan tuzilmalar yordamida

sintezlanadigan mahsulotlarni ko'rsating.

 

1) retropozon; 2) HpaI; 3) DNK ligaza; 4) Ti; 5) transpozon;

 

6) pBR 322; 7) transpozaza; 8) transkriptaza.

 

A) 3, 4, 8   B) 5, 6, 7   C) 1, 4, 5   D) 2, 3, 7

28. Berilgan ma'lumotlardan qaysi biri to'g'ri?

A) avtonom plazmid - asosiy xromosomaga birika oladigan va asosiy

xromosomadan mustaqil ravishda o'z-o'zidan replikatsiya qila

olmaydigan halqasimon DNK molekulasi

B) teskari transkripsiya - bir zanjirli RNK molekulasidan

qo'shaloq zanjirli DNK molekulasining sintezlanishi

C) transpozaza - genomdan o'zini qirqib genomning boshqa joyiga

ko'chib o'tadigan genetik tuzilma

D) transpozon - genetik elementlarming ko'chib o'tishini

ta'minlaydigan ferment

29. Tarkibida riboza mavjud bo'lgan tuzilmalar to'g'ri keltirilgan

javobni aniqlang.

 

1) adenozindifosfat; 2) transpozon; 3) pBR 322; 4) Ti;

 

5) AMF; 6) EcoRI; 7) agrobakterium genomi; 8) ribosoma.

 

A) 3, 4, 7   B) 3, 5, 7    C) 1, 5, 8   D) 2, 4, 6

30. Pnevmokokk bakteriyasi uchun xos bo'lgan belgilarni toping.

 

1) sharsimon bakteriyalar; 2) tayoqchasimon bakteriyalar; 3)

hujayra markazi mavjud; 4) oziqni membranasi orqali shimib

oladi; 5) po'sti mureindan iborat; 6) silliq qobiqli shtammi kasallik

chaqirmaydi;

 

7) irsiy axborot yadrodagi xalqasimon DNK da joylashgan; 8)

po'sti pektindan iborat

 

A) 1, 4, 5   B) 1, 3, 6, 7    C) 2, 3, 6, 7, 8    D) 1, 5, 6, 7

---

Parmanov H       __2020y