Parmanov h 2020y 1-variant

                                  16-variant

1. 

Tasodifiy, yo‘naltirilmagan xarakterga ega omillar to‘g‘ri

ko‘rsatilgan javobni aniqlang.

1) tabiiy tanlanish; 2) kombinativ o‘zgaruvchanlik;

3) populatsiya to‘lqini; 4) yashash uchun kurash;

5) mutatsion o‘zgaruvchanlik; 6) genlar dreyfi

A) 2, 4, 5   B) 1, 3, 6     C) 2, 3, 5     D) 1, 5, 6

2. 

Noto‘g‘ri ma'lumot keltirilgan qatorni aniqlang

A) Tur darajasida, ya’ni tur ichida sodir bo‘ladigan, yangi

populatsiya, kenja tur, tur paydo bo‘lishiga olib boradigan

evolutsion jarayonlar mikroevolutsiya deyiladi.

B) Populatsiya o‘zidan kichik tarkibiy qismlarga

bo‘linmaydigan, tur doirasidagi mustaqil evolutsion

rivojlanishi mumkin bo‘lgan evolutsiyaning boshlang‘ich

birligidir

C) Har qanday foydali mutatsiyaga ega bo‘lgan yakka organizm

evolutsion jarayonni sodir etadi.

D) Populatsiya individlardan tashkil topgan.

3. 

Tur paydo bo‘lish usullari o‘rtasidagi muvofiqlikni aniqlang.

a) duragaylash; b) filetik; c) divergensiya

1) turlar soni oshmagan holda bir tur o‘rnini ikkinchi yangi tur

egallaydi; 2) ikki xil turga oid organizmlar chatishishi natijasida

uchinchi turning kelib chiqishi kuzatiladi; 3) ajdod tur

belgilarining ajralishi bilan bog‘liq bo‘ladi; 4) turlar soni oshgan

holda bir tur o‘rnini ikkinchi yangi tur egallaydi.

A) a - 2; b - 4; c - 3

B) a - 2; b - 1; c - 3

C) a - 1; b - 3; c - 2

D) a - 1; b - 4; c - 3

4. 

Tur paydo bo‘lishining tiplario‘rtasidagi muvofiqlikni aniqlang.

a) simpatrik; b) allopatrik

1) alohidalashgan populatsiyalar ajdod tur bilan bir arealda

tarqalgan bo‘ladi; 2) yirik geologik jarayonlar natijasida sodir

bo‘ladi; 3) reproduktiv to‘siqlarning paydo bo‘lishi

populatsiyalar o‘rtasida genlar almashinuvining to‘xtashiga

sabab bo‘ladi; 4) yangi turlarning paydo bo‘lishi ekologik

alohidalanish natijasida ro‘y beradi; 5) geografik to‘siqlarning

paydo bo‘lishi populatsiyalar o‘rtasida genlar almashinuvining

to‘xtashiga sabab bo‘ladi; 6) ajdod tur areali

doirasida,alohidalanish sodir bo‘lishi bilan bog‘liq

A) a - 1, 4; b - 2, 6

B) a - 3, 6; b - 1, 5

C) a - 2, 5; b - 3, 4

D) a - 1, 3; b - 2, 5

5. 

Quyida keltirilgan jarayonlar tur paydo bo‘lishining qaysi tipiga

mansubligini aniqlang.

a) murakkabguldoshlar oilasiga kiruvchi skerda avlodida 3, 4, 5,

6, 7 xromosomali turlari mavjud;

b) Galapagos orollaridagi tog‘ vyuroklarining har bir orolda

o‘ziga xos ko‘rinishga ega.

1) simpatrik; 2) allopatrik; 3) filetik; 4) duragaylash

A) a - 1; b - 2

B) a - 4; b - 3

C) a - 2; b - 1

D) a - 3; b - 4

6. 

Evolutsiyaning boshlang‘ich materiali to‘g‘ri ko‘rsatilgan

javobni aniqlang.

1) migratsiya; 2) alohidalanish; 3) kombinativ o‘zgaruvchanlik;

4) populatsiya to‘lqini; 5) mutatsion o‘zgaruvchanlik; 6) genlar

dreyfi

A) 3, 5    B) 1, 2      C) 4, 6     D) 2, 4

7. 

Qaysi javobda lazorevka chittagiozuqasi (a) va alohidalanish turi

(b) to‘g‘ri ko‘rsatilgan?

1) bog‘larda yirik hasharotlar; 2) hasharotlar tuxumlari va

qurtlari; 3) daraxt, butalar po‘stlog‘i orasidagi mayda

hasharotlar; 4) o‘simlik urug‘lari; 5) geografik alohidalanish; 6)

ekologik alohidalanish

A) a - 4; b - 5

B) a - 3; b - 6

C) a - 1, 2; b - 5

D) a - 4; b - 6

8. 

Olchaga nisbatan 3 barobar ko‘p xromasomaga ega o‘simlikning

mitoz sikli interfazadan so‘ng mikronaychalar sonini aniqlang.

A) 54      B) 108      C) 0       D) 27

9. 

Hujayrasida turgorlik holatini ta'minlovchi organoidi

bo‘lmaydigan zaharli organizmlarni aniqlang.

1) iloq; 2) korall aspidi; 3) belyanka; 4) mastak;

5) g‘umay; 6) oleandr; 7) kampirchopon; 8) oynasimon kapalak;

9) qora ilon; 10) qo‘ng‘irbosh; 11) gelikonius

A) 3, 4, 6, 7   B) 3, 8, 9, 10   C) 1, 5, 10   D) 2, 9, 11

10.  Ichagi kloakaga ochiladigan, tana muvozanatini ta'minlaydigan

nerv markazida burmalari bo‘ladigan hayvon zotlarini aniqlang.

A) murg‘ob, rod-aylend, simmental

B) tovus kaptar, rus oq tovug‘i, plimutrok

C) nyugempshir, ko‘k qoya kaptari, pervomaysk

D) Nil timsohi, kornuel, pochta kaptari

11.  Alohidalanish qanday natijadaga olib keladi?

A) o‘zaro chatishmaslikka

    B) geografik to‘siqlarga

C) mutatsiyaga

    D) biologik regressga

12.  Yashil barglar orasida sezilmaydigan umurtqasiz organizmlarni

belgilang.

1) odimchi qurt; 2) odimchi qurt kapalagi; 3) ninachi;

4) yashil kvaksha; 5) karam kapalagi; 6) karam kapalagining

lichinkasi; 7) gornostay; 8) beshiktervatar; 9) chigirtka; 10)

kuropatka; 11) bronza qo‘ng‘iz.

A) 1, 2, 7, 10, 11

B) 3, 5, 6, 7, 11

C) 1, 4, 6, 8, 9

D) 3, 5, 6, 8, 9

13.  Tog‘olcha murtak xaltasidagi hujayralarda jami qancha

xromosoma bor?

A) 16    B) 8    C) 64    D) 32

14.  Ko‘lbuqaga tegishli bo‘lgan ma'lumotlar to‘g‘ri ko‘rsatilgan

javobni aniqlang.

1) embrional davrda blastula mitoz bo‘linish natijasida hosil bo‘ladi;

2) ko‘krak qafasi rivojlangan; 3) bir marta olgan havosidan ikki

marta nafas oladi; 4) hid bilish a'zosi yaxshi rivojlangan; 5)

maskirovka moslanish turiga ega; 6) amfibiyalar sinfiga kiradi; 7)

postembrional rivojlanishi metamorfoz bilan boradi; 8) kloakasi

mavjud

A) 4, 7, 8    B) 1, 6, 7    C) 2, 3, 5     D) 4, 6, 7

15.  Qayin odimchisi uchun xos xususiyatlar to‘g‘ri ko‘rsatilgan

javobni aniqlang.

1) tangachaqanotlilar turkumi vakili; 2) tana rangining o‘zgarishi

nuqtali mutatsiya oqibati; 3) xatti-harakatining o‘zgarishi

xromosoma mutatsiyasi oqibati; 4) xartumchasi pastki jag‘ bilan

pastki labning qo‘shilishidan hosil bo‘lgan; 5) xartumchasi

yuqorigi jag‘ bilan pastki labning qo‘shilishidan hosil bo‘lgan

A) 2, 3, 4    B) 1, 5    C) 2, 4    D) 1, 3, 4

16.  Evolutsiyaning harakatlantiruvchi omillari (a) va evolutsiyaning

yo‘naltiruvchi omili (b) to‘g‘ri ko‘rsatilgan javobni aniqlang.

A) a - mutatsion va kombinativ o‘zgaruvchanlik; b - populatsiya

to‘lqini, genetik avtomatik jarayonlar

B) a - genlar dreyfi, migratsiya, alohidalanish; b - yashash

uchun kurash asosida paydo bo‘ladigan tabiiy tanlanish

C) a - populatsiya; b - mutatsion va kombinativ o‘zgaruvchanlik

D) a - genlar dreyfi, migratsiya; b - alohidalanish, tabiiy

tanlanish

---

Parmanov H       __2020y

17.  Qanday hodisalar evolutsiyaning boshlang‘ich materiali bo‘la

oladi?

1) ontogenetik o‘zgaruvchanlik; 2) modifikatsion

o‘zgaruvchanlik; 3) aneuploidiya; 4) translokatsiya;

5) inversiya; 6) poliploidiya; 7) deletsiya;

8) sitoplazmatik mutatsiya; 9) fenotipik o‘zgaruvchanlik; 10)

panmiksiya

A) 1, 2, 3, 4, 5      

B) 6, 7, 8, 9, 10

C) 1, 2, 7, 9, 10

D) 3, 4, 5, 6, 7

18.  Olchaga nisbatan 3 barobar ko‘p xromasomaga ega o‘simlikning

mitoz sikli anafaza oxirida xromatid sonini aniqlang.

A) 96   B) 192   C) 48    D) 384

19.  Murg‘obni paydo bo‘lishi (a) va vyurokni paydo bo‘lishi (b)

qaysi hodisaga misol bo‘ladi;

A) a-allopatrik alohidalanish, b-simpatrik alohidalanish

B) a-allopatrik alohidalanish, b-allopatrik alohidalanish

C) a-simpatrik alohidalanish, b-simpatrik alohidalanish

D) a-simpatrik alohidalanish, b-allopatrik alohidalanish

20.  O‘zgaruvchanlikning qaysi turlari evolyutsiyaning

boshlangich materiali hisoblanmaydi?

1) gen mutatsiya; 2) xromosoma mutatsiya; 3) genom

mutatsiya; 4) ontogenetik o‘zgaruvchanlik;

5) sitoplazmatik mutatsiya; 6) modifikatsion o‘zgaruvchanlik

A) 1, 2, 3   B) 4, 6    C) 2, 3, 4, 5   D) 3, 5, 6

21.  Sitokinez jarayoni membrana va sitoplazma o‘rtasida botiqlik

paydo bo‘lishi bilan boshlanadigan zaharsiz organizmlarni

aniqlang.

1) iloq; 2) korall aspidi; 3) belyanka; 4) mastak;

5) g‘umay; 6) oleandr; 7) kampirchopon; 8) oynasimon kapalak;

9) qora ilon

A) 3, 8    B) 2, 4, 9    C) 4, 6    D) 1, 5, 7

22.  O‘z-o‘zidan changlangan tog‘olchaning har bir spermiysida

qancha xromosoma bor?

A) 32   B) 8    C) 64     D) 16

23.  Quyida berilganlarning qaysilari aneuploid turlarning kelib

chiqishiga sabab bo‘la oladi?

1) xromosomalar sonining kamayishi; 2) xromosomalar bir

yelkasining uzilishi; 3) xromosomalar o‘rta qismining

yo‘qolishi; 4) xromosomalar ayrim qismlarining ortishi; 5)

xromosomalar sonining ortishi

A) 3, 4, 5 B) 2, 3 C) 1, 5D) 1, 4, 5

24.  Qaysi turlarning paydo bo‘lishi simpatrik yo‘nalishda (a) va allopatrik

yo‘nalishda (b) divergent xarakteriga ega?

1) Baykal ko‘lidagi boshqa joylarda uchramaydigan molluskalar,

qisqichbaqasimonlar, baliqlar, chuvalchanglarning turlari; 2)

murakkabguldoshlar oilasiga kiruvchi skerda avlodida 3, 4, 5, 6, 7

xromosomali turlari; 3) Sirdaryo, Amudaryoda yashovchi soxta

kurakburun va shu turga yaqin bo‘lgan Shimoliy Amerikaning

Missisipi daryosida yashaydigan baliq turlari; 4) Filippindagi

Lanao ko‘lida bitta baliq ajdodidan kelib chiqqan 18 ta baliq turi

A) a - 4; b - 1, 3

B) a - 2, 3; b - 1, 4

C) a - 1, 3; b - 2, 4

D) a - 1; b - 2, 3, 4

25.  Herbatsium turi tuxum hujayrasidagi xromosoma to‘plami soni

ko‘rsatilgan javobni toping.

A) 26    B) 14   C) 13     D) 52

26.  Ko‘lbuqa va kuropatka uchun umumiy bo‘lgan ma'lumotlar to‘g‘ri

ko‘rsatilgan javobni aniqlang.

1) embrional davrda blastula mitoz bo‘linish natijasida hosil

bo‘ladi; 2) ko‘krak qafasi rivojlangan; 3) bir marta olgan

havosidan ikki marta nafas oladi; 4) eshitish organi faqat ichki

quloqdan iborat; 5) tana shakli va rangi zaharli hayvonlarnikiga

o‘xshaydi; 6) amfibiyalar sinfiga kiradi; 7) postembrional

rivojlanishi metamorfoz bilan boradi; 8) ontogenezida jabralari

yo‘qoladi

A) 2, 3, 5    B) 1, 4, 8    C) 1, 2, 8    D) 1, 6, 7

27.  Olchaga nisbatan 3 barobar ko‘p xromasomaga ega o‘simlikning

mitoz sikli interfazadan so‘ng DNK sonini aniqlang.

A) 96    B) 192    C) 48    D) 384

28.  Aneuploid turlar qanday hodisa natijasida kelib chiqadi?

A) xromosomalar ayrim qismlarining ortishi

B) xromosomalar bir yelkasining uzilishi

C) xromosomalar sonining ortishi yoki kamayishi

D) xromosomalar o‘rta qismining yo‘qolishi

29.  Qaysi qatorda mutatsiyon o‘zgaruvchanlik bilan bog‘liq fikrlar

to‘g‘ri ifodalangan?

1) mutatsion o‘zgaruvchanlik evalutsiyaning boshlang‘ich omili

hissoblanadi; 2) gen, xromosoma mutatsiyalari genom mutatsiyaga

qaraganda juda kam hollarda ro‘y beradi;

3) mutatsion o‘zgaruvchanlik evalutsiyaning boshlang‘ich materiali

hissoblanadi; 4) genotipik o‘zgaruvchanlik asosida ro‘y beradi; 5)

fenotipik o‘zgaruvchanlik asosida ro‘r beradi; 6) har xil yo‘nalishli

bo‘lib, ular orasida foydalilari hamda zararlilari uchraydi

A) 1, 2, 3, 4, 6    B) 1, 2, 4, 6     C) 3, 4, 6     D) 2, 3, 6

30.  Quyidagilardan qaysi biri allopatrik usulda tur hosil bo‘lishiga

misol bo‘ladi?

1) arealning bo‘linishi; 2) duragaylash natijasida;

3) avtopoliploidiya yo‘li bilan; 4) arealda geografik to‘siqlar

paydo bo‘lishi orqali; 5) allopoliploidiya usuli bilan

A) 1, 4   B) 2, 5 C) 1, 3 D) 2, 3

---

Parmanov H       __2020y