Parametrlarini hisoblash

---

QAZILGAN BO‘SHLIQNI TO‘LDIRIB QAZIB OLISH TIZIMI 
PARAMETRLARINI HISOBLASH 
Bo‘shliqni to‘ldirgich bilan to‘ldirib qazish tizimini boshqa tizimlardan farq 
qiladigan asosiy xususiyati shundan iboratki, rudani tozalab qazib olishdan hosil 
bo‘lgan bo‘shliqni, qazilayotgan kov joyning ilgarilab siljishi bilan to‘ldirgich 
materiallarni tushirib to‘ldirib borishdan iborat. 
Qazilgan bo‘shliqni to‘ldirish, foydali qazilmani to‘laroq ajratib olish 
imkonini yaratadi. Murakkab kon-geologik sharoitida ish olib borishda xavfsizlikni 
ta’minlaydi. Rudani o‘z-o‘zidan yonish ehtimoliga barham beradi. Chuqur 
joylashgan konlarni qazib olishda tog‘ jinslari bosimini boshqarib, ship jinslarning 
turg‘unligini ta’minlashda samarali vosita bo‘lib xizmat qiladi. 
Hozirgi davrda konchilik korxonalarida foydali qazilmani yer osti usulida 
qazib olishda bo‘shliqlarni to‘ldirib qazish tizimining salmog‘i 25-30 % ni tashkil 
etadi. O‘zi yurar uskunalar qo‘llanilganda, arzon to‘ldiruvchi materiallardan 
foydalanish va gidrotransportlardan keng miqyosidan foydalanish qazilgan 
bo‘shliqni to‘ldirib qazib olish tizimlarining ko‘proq samarali bo‘lishini 
ta’minlaydi. 
Qazilgan bo‘shliqni to‘ldirib qazish tizimi guruhlari bir-biridan qazib olish 
yo‘nalishiga, to‘ldiruvchi materiallarni yetkazib berilish usullariga va qazilayotgan 
joyning shakliga bog‘liq holda farqlanadi: 
1. Gorizontal tabaqalarga ajratib bo‘shliqni to‘ldirgich bilan to‘ldirib qazish 
tizimi. 
2. Qiya qatlamlab bo‘shliqni to‘ldirgich bilan to‘ldirib qazish tizimi. 
3. Ship pog‘onali tizimni qo‘llab, yupqa ruda tanalarini alohida-alohida ajratib 
qazib olib bo‘shliqni to‘ldirgich bilan to‘ldirish tizimi. 
4. Pastlashib borish tartibida qatlamlab bo‘shliqni to‘ldirgich bilan to‘ldirib 
qazish tizimi. 
5. Rudani sidirg‘asiga qazib olib bo‘shliqni to‘ldirgich bilan to‘ldirish tizimi.