P. S. Su L t o n o V ekologiya va atrof-muhitni muhofaza qilish asoslari

stansiyalarining ishlash prinsipi to‘lqinning potensial energiyasini
k in etik en ergiyaga a y la n tirib , elek tro g en era to rla ri valini

---

harakatlantirishga asoslangan. 1982-yilda birinchi marta Kolsk
b o ‘g ‘ozi qirg‘oqlarida tajriba uchun to ‘Iqin elektrostansiyalari
qurilgan. K eyinchalik bu kabi elektrostansiyalar A Q SH da,
Kanadada, Buyuk Britaniyada, Avstraliya, Janubiy Koreya va
Hindistonda qurildi.
M u q obil energiya m an b alarini xalq x o 'ja lig in in g turli
sohalariga kengjoriy etish, yerning qayta tiklanmaydigan yonilg'i
resurslaridan foydalanishni keskin kamaytiradi. Hisob-kitoblar
shuni k o ‘rsatmoqdaki, noan'anaviy energiya manbalarining roli
kamida 20-30 yilda seziladi. Hozircha ular mahalliy ehtiyojlarni
qondirish uchungina iqtisodiy jihatdan o'zini oqlaydi. Bu o ‘rinda
b ioenergetika katta q iziqish u y g 'o ta d i. tylasalan, 
1
ton n a
go'ngdan 1 sutkada 15 m
3
gacha biogaz olish mumkin. 1 m
3 
biogaz bir litr suyultirilgan gaz yoki 0,5 litr yuqori oktanli benzin
quvvatiga teng. Xitoyda biogaz ishlab chiqarish qurilmalaridan
q ish lo q x o ‘ja lig id a keng fo y d a la n ilm o q d a . B iogaz ishlab
chiqarishning boshqa manbai - suv havzasi qirg'oqlarida suv
o'tlari yetishtirish va ularni metan gazigacha qayta ishlashdir.
1000
gek tar m a yd on d agi suv o ‘tlaridan har yili sh un d ay
hajmdagi metan gazi olish mumkinki, uning issiqlik hosil qilish
xususiyati 10000 tonna neftniki bilan teng. Benzinni tejash
y o ‘llaridan biri, unga etanol va metanol q o ‘shishdir. Buning
u chun 
m axsu s 
« e n e r g e tik »