P h aydarova

taloq 
o ‘rnashgan.
Tana b o ‘shlig‘ining yuqori qismida, ya’ni ichakning ustida 
gidrostatik organ -
suzgich pufak 
joylashgan.
Nafas olish organi. 
Suyakli baliqlarning nafas olish or­
ganlari tog‘ayli baliqlarniki singari ektodermali jabra hisobla- 
nadi (29-rasm). Zog'ora baliqda, shuningdek, barcha suyakli 
baliqlarda oidingi to ‘rtta jabra yoylariga o ‘rnashgan to 'rt juft 
butun jabra bo‘ladi. Bundan tashqari, jabra qopqog‘ining ichki 
tom onida til osti yoki soxta jabra deb ataladigan murtak hol- 
idagi jabraning ham yarim bo‘lagi bo‘ladi. Bir butun jabra 
ikki qator bo‘lib jabra yoylariga joylashgan jabra yaproqlari- 
dan tashkil topgan. Akulalarda bo‘ladigan jabralararo to ‘siqlar 
suyakli baliqlarda reduksiyalangan, shuning uchun jabra yap- 
roqlari faqat jabra yoylariga birikadi. Natijada bir jabraning 
ikkita yarim jabra yaproqlarining asosi bir-biriga qo‘shilib ketadi. 
U larning uchlari esa tashqi tom ondan jabra qopqog‘i bilan 
cheklangan jabra b o ‘shlig‘ining ichida osilib turadi. Jabra 
yoylarining ichki tom onida bir qancha mayda tishsimon — 
jabra qilcha (lichinka)lari deb ataladigan va qo‘shni jabra yoyi 
tom on yo‘nalgan o ‘simtalari bo‘ladi. Jabra qilchalari maxsus 
suzish apparatiga aylanib, suv bilan birga kirgan ovqat mod- 
dalarini halqumdan jabra bo‘shlig‘i orqali tashqariga chiqib 
ketishiga to ‘sqinlik qiladi. Bu apparat plankton organizmlar 
bilan oziqlanuvchi (seldsimon)larda kuchli taraqqiy etgan.
Yo‘g‘on qon tomirlari (qon olib keluvchi va qon olib kctuv- 
chi jabra arteriyalari) jabra yoylari bo‘ylab jabra yaproqlari 
asosida joylashgan.
54

---

29-rasm. Zog'ora baliqning nafas olish sistemasi:
l-jabra yoyi, 2-jabra qilchalari (tichinkasi), 3-jabra yaprog'i, 4—5-qon olib ke- 
luvchi va qon olib ketuvchi jabra arteriyalari.