P h aydarova

116-rasm. Mayda sutemizuvchilarning tana qismlarini
o'lchash usullari:
a - tanasining uzunligi, b - d u m in in g uzunligi, v - tovonining uzunligi, g — 
qulog‘ining uzunligi.
1. Gavdasining uzunligi:
a) mayda sutemizuvchilarda — o ‘lchagich lenta yoki shtan- 
gensirkul yordamida tumshug‘ining uchidan to orqa chiqaruv 
teshigigacha o llchanadi;
b) yirik sutemizuvchilarda (yirik yirtqichlar, tuyoqlilar) -
tumshuglining uchidan gavdasining usti bo‘ylab dumining asosi- 
gacha o ‘lchanadi. Bunda o ‘lchagich lenta ishlatiladi.
2. Dumining uzunligi - uning asosidan uchigacha o ‘lchanadi 
(dumi uchidagi junlar hisobga olinmaydi).
3. Keyingi oyoq tovonining uzunligi (shtangensirkul yoki 
o4chov lentasi bilan) — tovonining keyingi qirrasidan eng 
uzun barmog‘ining uchigacha (tirnog'i hisobga olinmaydi) 
o ‘lchanadi.
4. Qulog‘ining uzunligi — quloq suprasining pastki kesimi 
qirrasidan uchigacha (juni hisobga olinmaydi) o ‘lchanadi. Agar 
quloq suprasining kesimi qulog'ining asosidan yuqorida joy- 
lashsa, qulog‘ining uzunligi uning asosidan uchigacha orqa 
tomonidan o ‘lchanadi.
211

---

117-rasm. Yirik sutemizuvchilaming tana qismlarini
o'lchash usullari:
l-tanasining uzunligi, 2-dum ning uzunligi, 3-tovonining uzunligi, 4-qulog‘ining 
uzunligi, 5-yag‘rin in in g balandligi, 6-tanasining aylanasi, 7-tanasi q orin qism ining 
uzunligi, 8-oldingi o y o g 'in in g uzunligi, 9-orqa oyog‘ining uzunligi, 10-kaftining 
uzunligi.
Sutemizuvchilar (Mammalia) sin fining ayrim tur-
kumlarini aniqlash jadvali
1 (4) Tumshug‘i xartumchasimon.
Hasharotxo‘rlar — Insectivora
2 (3) Oldingi oyoqlari shaklan o ‘zgarib, qanotga aylangan. 
Gavdasining ikki yonida va orqa oyoqlarida yupqa uchish 
pardasi bor.