P h aydarova



Download 5,69 Mb.
Pdf ko'rish
bet126/172
Sana31.05.2022
Hajmi5,69 Mb.
#622743
1   ...   122   123   124   125   126   127   128   129   ...   172
Bog'liq
Dadayev,S To\'ychiyev S Umurtqalar zoologiyasidan labaratoriya mashg\'ulotlari

geterotsel umurtqalar 
deb ataladi. Bo‘yin qovurg‘alari rudi- 
mentlashib, umurtqa tanasi bilan ham, ko‘ndalang o ‘simta 
bilan ham qo‘shilgan. Natijada, umurtqaning ikki tomonida 
kanal hosil bo‘lib, uning ichiga umurtqa arteriyalari o ‘mashgan. 
Oxirgi ikkita bo‘yin umurtqasi bunga kirmaydi, ulaming to'sh 
suyagigacha yetmagan erkin qovurg‘alari bor. Boshqa sinf vakil- 
lariniki kabi um urtqa tanasidan toq ostist bilan tugaydigan 
ustki yoylar va kalta-kalta juft oldingi hamda keyingi birikuv 
o'simtalari b o ‘rtmasi birikadigan bitta 
birikuv chuqurchasi
halqasimon 
atlant 
yoki 
atlas 
va 
epistrofey 
tuzilishi o ‘ziga 
xos. Shu bilan birga 
tishsimon o ‘simta 
epistrofey tanasiga 
qo‘shilib ketgan (93-rasm).
Bo‘yin umurtqalarining soni har xil qushlarda turli sonda 
bo‘ladi (to‘ti qushlarda 11 ta, o ‘rdak va oqqushlarda 23—25 
ta, kaptar va qarg‘alarda 14 ta).
K o‘krak umurtqalari kaptar va qarg‘ada 5 - 6 tadan (boshqa 
tur qushlarda 3 dan 10 taga bo‘ladi) bo‘lib, ular harakatchan 
bo‘yin umurtqalariga qarshi o‘laroq bir-biriga va dumg‘azaga 
qo‘shilib ketgan (94-rasm).
Ko'krak umurtqalarining har biridan bir juftdan qovurg‘alar 
chiqib, to ‘sh suyagiga harakatchan birikadi. Har qaysi qovurg‘a 
suyagi ikki — orqa va qorin bo‘limidan iborat. Bu bo‘limlar 
harakatchan birikkan. Shunga ko‘ra, to ‘sh nafas olish vaqtida
163


m a ’lum m u skullarning qisqarishi tufayli dam u m u rtq a 
pog‘onasiga yaqinlashishi, dam undan uzoqlashishi mumkin. 
Qovurg‘alarning orqa b o ‘limida bittadan 
ilmoqsimon o ‘simta
b o ‘lib, ular navbatdagi qovurg‘aning ustiga tegib turadi.
93-rasm. Qushlarning bo‘yin
umurtqalari:
A - atlant, В — epistrofey, V — o ‘rta b o ‘yin 
u m u rtq asi:
1-ensa b o 'rtm a si birikadigan birikuv yu- 
zasi, 2-orqa miya kanali, 3 -u m u rtq a tanasi, 4- 
tis h s im o n o 's i m t a , 5 - u s tk i y o y , 6 - o s tis t 
o 'sim ta , 7-oldingi birikuv o ‘sim ta, 8-keyin- 
gi birikuv o ‘sim ta, 9 -k o ‘n dalang o 'sim ta , 10- 
b o 'y in qovurg‘asi, 11-u m u rtq a teshiklari.

Download 5,69 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   122   123   124   125   126   127   128   129   ...   172




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish