П а р а т о в. Шундай қилиб, Василий Данилич, сиз менип
«Самолёт» деган пароходда келишимни кутувдингизми?
В о ж е в а т о в . Ҳ а. Мен
«Қалдирғоч»ингизда пайдо
бўлишингизни қайдан билай. Мен уни юк кемалари блан
бирга келар деб ўйловдим-да.
П а р а т о в . Йўқ, юк кемаларимни
сотиб
юбордим.
Эрталаб етиб келаман деб ўйлаган эдим, «Самолёт»ни қувиб
ўтиб кетай деб эдим, машинист қўрқоқлик қилди. Кочегарга
ўт қала, деб бақирамаи, машинист бўлса ўтинлэрни
тортиб
олади. Агар яна битта тараша қалайдиган бўлсангиз ўзим-
ки сувга ташлайман, деб туриб олибди
денг.
Дошқозон
чидаш беролмайди, деб қўрқади
шекиллик?
Қандайдир
рақамларни қоғозга чизиб менга кўрсатади, холос. Менга
ўргатмоқчи бўлади. Минг қилса ҳам четэл одами-да, гол-
ландияли ўзи, юраксиз. Ҳисоб илмига етук, холос. Ю рак
қайда дейсиз. Э, мен сизларни ўз дўстим
блан таништириш-
ни унутибман жаноблар. Мокий Парменич, Василий Дани-
лич, танишинг: Робинзон.
Р о б и н з о н эҳтиром блан салом қилиб, К н у р о в,
В о ж е в а т о в л а р г а ҳўл беради.
В о ж е в а т б в . Бу кишининг исми-шарифлари нима?
П а р а т о в. Шундай, Робинзон дейилса бас.
Р . о б и н з о н
(Паратовга).
Серж!
П а р а т о в. Хўш?
Р о б и н з о н . Туш ҳам бўлди, дўстим,
менинг мазам
қочди.
П а р а т о в. Озгина сабр эт,
меҳмонхонага
борамиэ
ҳали,
Р о б и н з о н
(қаҳвахонани кўрсатиб).
Аиаку!
П а р а т о в . Ҳ а, жин ургур, майли, бор!
Р о б и н з о н қаҳвахонага киради.
Гаврило, бу афандига бир қадаҳдан ортиқ беракўрма, андак
тўполончироқ .
Р о б и н з о н
( елкасини цисиб).
Серж!
(Кириб кетади^
орқасидан Гаврило.)
П а р а т о в. Бу киши,
жаноблар, Аркадий Счастливцев,
хашаки артистлардан.
В о ж е в а т о в . Нега энди у Робинзон бўлади?
П а р а т о в. Ҳозир айтиб бераман: қандайдир би.р паро-
ходда кетаётган экан, яхши билмайман, савдогар ўғли Непу-
тев деган ошнаси блан бирга экан. Ма'лумки, иккаласи ҳам
ўлардай маст. Кўнгилларига нима келса шуни
қилишган,
www.ziyouz.com kutubxonasi
одамлар аввал чидаб турипти, булар эса нома’қулчиликни
авжига чиқиб драма кўрсатишипти. Қипяланғоч бўлишиб,
пар ёстиқни йиртишгану парга ағанаб, ёввойиларга ўхшаб
қутурабошлашипти. Сабр косаси тўлган халқнинг талабига
кўра, капитан буларни битта бўш оролга ташлагану кетган.
Биз ўша орол ёнидан ўтиб кетаётган эдик, биров қўлини
баланд кўтариб, ҳадеб бизни чақиради. Кўриб қолдиму,
«тўхта» дедим. Узим қайиқчага
тушиб бориб шу артист
Счастливцевга эга бўлдим. Пароходга олиб келиб, ўз ки-
йимимни кийгиздим. Х айрият усти-бош етарлик экан:
Артистларни кўрганда жуда ешилиб кетаман, жаноблар!
Мана шунинг учун у Робинзон.
В о ж е в а т о в . Хўш, Непутев оролда қолиб кетдими?
П а р а т о в . Уни бошимга урайми? Қўяверинг, шамол-
лаб юрсин. Узларингиз биласиз, жаноблар, йўлда ўлгудай
зерикади киши. Ким бўлмасин, йўлдош бўлса бас, хурсанд
бўламан.
К н у р о в. Бўлмасамчи, албатта!
В о ж е в а т о в . Бу чинакам бахт,
шундай бахтки асти
қўйинг! Олтин денг, олтин!
К н у р о в . Битта қилиғи ёмон экан: кўп ичар экан.
П а р а т о в . Йўқ, жаноблар, бу масалада мен анча-мун-
ча қаттиққўлман. Унинг пули йўқ, менинг ижозатимсиз
қуйиб беришга ҳечкимнинг ҳақи йўқ. Мендан сўраб қолса,
қотириб французча китоблардан бирнеча варағини қўлига
тутқизаман. Қани бир варағини
ёдла,
бўлмаса пул йўқ
дейман. Албатта, ўтириб ўқишга тушади, уриниб қолади!
В о ж е в а т о в . Бу сизга бахт, Сергей Сергеич! Бун-
дай кишидан ҳечнарса аямаса ҳам
бўлади! Узи
яхши
артист эканми?
П а р а т о в. Қаёқда яхши артист бўлсин, ҳалиги, ҳамма
кўчалардан ўтган; ҳатто суфлёрлик ҳам қилган эмиш. Энди
оперетталарда ўйнар экан. Узига яраша, ёмон эмас. Андак
кулдираолади ҳам.
В о ж е в а т о в . Демак, хушчақчақ?
П а р а т о в. Ҳ а, ғалатироқ афанди!
В о ж е в а т о в . Ҳазиллашсак бўлар экан-да?
П а р а т о в. Бўлади, ҳазилкаш йигит. Майли, икки, уч
кунга сизга юборишим мумкин. Кўнгил очиб қолинг.
В о ж е в а т о в . Ташаккур! Кўнглимизни очса, қўйнини
тўлдирамиз, ҳа!
К н у р о в. «Қалдирғоч»ни нечук ачинмай сотмоқчи
бўлаяпсиз, Сергей Сергеич?
www.ziyouz.com kutubxonasi
П а р а т о в. Ачиниш нима деган сўз, билмайман. Мокий
Парменич, мен ҳечнарсани қадр қилмайман; наф’ кўрадиган
бўлсам ҳамма нарсамни ҳам сотаман. Ҳозир, жаноблар,
тирикчилигим ҳам, ҳисобларим ҳам ўзгачароҳ.
Мен жуда
бир бой кишининг қизига уйланаяпман. Сепига бўлса бутун
бошли олтин кон блан келаяпти.
В о ж е в а т о в . Мана буни сеп деса бўлади.
П а р а т о в. Лекин, бу менга ҳам арзон тушмаяпти. Мен
ўзимнинг озодлигим, шўх йигитлик ҳаётим блан видо’лаш-
моқҳа мажбурман. Шунинг учун, шу сўнгги
кунларимни
жуда хурсандчилик блан ўтказишим керак.
В о ж е в а т о в . Хўп бўлади, Сергей
Сергеич, жойига
ҳўямиз.
П а р а т о в. Мен оладиган қизнинг отаси отоқли чинов-
ник жаноблардан. Тақводор чол! Лўлилар, базмлар тўғри-
сида гап бўлса кўнгли айнаб кетади. Ҳатто тамакини кўп-
роқ чекадиганларни ҳам хушламас экан. Унга қолса, фрак
кийингу, раг!ег ^гап^а^з I1. Мана шунинг учун француз тили-
ни Робинзон блан машқ қилаётибман.
Робинзон
бўлса,
мени олифтароқ кўринсин дебми «ля Серж» деб атайдиган
бўлди.
Ичагим узилади, кулиб. Л я Серж эмиш!
Қаҳваҳона зинопоясида бир нарсани чайнаб Р о б и н э о н пайдо
бўлади, унинг орқасидан Г а в р и л о чиқади.
Е Т Т И Н Ч И С А Ҳ Н А
П а р а т о в , К н у р о в ,
В о ж е в а т о в , Р о б и н з о н ,
Г а в р и л о , И в а н .
П а р а т о в
Do'stlaringiz bilan baham: 
