П ьесалар с е р д а р о м а д жой кам бағалаи к а й б эмас м о м а к а л д и р о к

(кўзёши қилиб).
Олиб бориб бераман,қутул- 
димми? 
(Ш ляпасини, камзулини кийиб, зонтигини қўлига
олади.)
Яхши қолинг!
Ж а д о в. Ҳайр!
П о л и н а. Яхшилаб хайрлашиб олайлик: 
қайтиб кел- 
майман.
Ж а д о в. Бу қандай бема’ни гап яна?
П о л и н а. Мен бйимникига кетаман, ўша ерда тураман; 
кетимдан бориб юрма тағин.
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

Ж а д о . в . Бўлмаган гапни қўй, Полина!
П о л и н а. Йўқ, бўлмайди, ҳар тарафлама ўйлаб кўрдим! 
(Зонтигининг учи блан ер чизади.)
Ш у ҳам тириклик бўл- 
дими? Ғурбатдан бошқа нарса йўқ.
Ж а д о в . Бундай дейиш гуноҳ эмасми, ахир? Менга тек- 
канингдан бери ҳали ҳеч хурсанд бўлганинг йўқми?
П о л и н а . Хурсандлик қаёқда! Бадавлат бўлганингда 
ҳам бир нав’ эди, бу қашшоқликда ўлиб бўлдим! Шуми хур- 
сандлик! Тунов куни ичиб келдинг; ҳадемай тутиб олиб ура- 
диган ҳам бўларсан.
' 
Ж а д о в . Ё раббий! Нима деяпсан ўзинг? Бир марта
жиндак кайф блан келганимми... Ёшлар орасида ичмайдига- 
ни бўладими ўзи?
П о л и н а. Камбағалликнинг оқибати нима 
бўлишини 
биламиз. Ойим айтиб берганлар... Ҳали ичкиликка ўрганиб 
ҳам кетасан, кейин, менинг бошимга етасан.
Ж а д о в. Қаёқдаги бўлмағур гапларни ўйлаб чиқараяп- 
сан, ўзинг!
П о л и н а. Турмушимизнинг яхшиланишига ишонч қол- 
мади. Тақдиримни билай деб карта очиб кўрдим, фолбин- 
лардан ҳам сўрадим — ҳаммаси ҳам бахтсизсан дейди, холос.
Ж а д о в
(бошини уш лаб).
Карта очдим! Фолбинга ҳам 
бордим!
П о л и н а . Ҳа, карта очиш аҳмоқлик деб ўйлайсанми! 
Бекорларни айтибсан, сраям ишонмайман-да! Карта ҳечам 
алдамайди. Бўладиган гапни очиб беради. Ҳатто киши нима- 
ни ўйлаб турган бўлса, ўшани ҳам картадан билиб олиш 
мумкин. Сен ҳечнарсага ишонмайсан, нима бўлмасин, бема’- 
нилик деб туриб оласан, шунинг учун ҳам бахтимиз очилмай- 
ди-да.
Ж а д о в
(эркалаб).
Полина! 
(Унга яқинлашади.)
П о л и н а 
(узоқлаш иб).
Нари туринг, худо хайрингизни 
берсин.
Ж а д о в. Ҳ а, сен мени севмайсан, биламан.
П о л и н а . Нимангни ҳам севай? Қуруқдан-қуруқ сева- 
вераркан-да!
Ж а д о в 
(ҳаяжонланиб).
Қуруқдан-қуруқ деганинг нима- 
си? У нима деганинг? Муҳаббатингга муҳаббатим блан 
жавоб бераяпман-ку. Ахир, сен менинг хотинимсан! Ёки 
буни унутиб қўйдингми? Мен гадой бўлиб қолган тақдирим- 
да ҳам ўлсам ўлишинг, тирилсам тирилишинг керак...
П о л и н а
(стулга ўтириб олади-да, бошини орцага таш-
лаб қулади).
Ҳа, ҳа, ҳа, ҳа!
\
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

Ж а д о в . Бу чидаб бўлмайдиган қабиҳлик! Беадаблик!
П о л и н а
(дик
э
тиб ўрнидан туради).
Ҳайронман, мен- 
дақа беадаб хотин блан туриб нима қиласиз. Яхши қолинг.
Ж а д о в. Майли, билганингни қил, яхши бор! Эрингга 
юрагинг ачимай, шундайин ташлаб кетадиган бўлсанг, кета- 
вер, хайр! 
(Стол ёнига ўтириб, пешонасини ушлайди.)
П о л и н а . Ҳ а, нима қилипти! Балиқ чуқур жойни, одам 
яхши жойни истайди-да.
Ж а д о в. Яхши, яхши, хайр!
П о л и н а
(ойна олдида).
Мана буни шляпа деса бўла- 
ди, мен кийиб юрганим ҳам шляпа эди-да. 
(А ш ула айтади.)
«Онажоним, жонгинам...» Киройи кўчага чиққанга яраша, 
шунақасини кийиб чиқсанг экан, кўрганлар ҳам: зап чирой- 
лик ойимчахон эканми дейди. Хайр энди. 
( Т а ‘зим қилиб,
чиқиб кетади.)
Е Т Т И Н Ч И С А Ҳ Н А
Ж а д о в
(ёл ғи з).
Ф е’лим қурсин! Ярамас фе’лим бор-да. 
Уз хотиним блан ҳам келишолмайман! Энди нима қилсам 
экан? Е раббий! Жинни бўлиб қоламан. Усиз яшашнинг 
нима кераги бор менга. Узи нима ҳодиса бўлди, билолмай 
ҳам қолдим. Хотинни нега қўлдан чиқариб юбордим энди-а? 
Онасиникида нима иш қилади энди! У ерда бутунлай хароб 
бўлади-ку. Марья! Марья!
М а р ь я саҳна орқасидан: «Нима дейсиз?»
Ю гур, бекангни тўхтат, айтадиган сўзлари бор экан дегин. 
Т ез бор, тез!.. Э... Улгудек лапашангсан-да, Марья! Юрсанг- 
чи, тезроқ!
М а р ь я саҳна орқасидан: «Ҳ о з и р!»
Ҳали қайтмайман деса-я! Ажаб қилади-да лекин! Шундай 
қилишга ҳаққи ҳам бор. Мен яхши қарайолмасам, у айбдор- 
ми? Энди ўн саккизга кирди, яшашни истайди, орзу-ҳавас 
кўргиси келади. Мен бўлсам уни уйга қамаб кетаманда, куни 
блан олдига ҳам келмайман. Ш у ҳам муҳаббат бўлдими? 
Ана энди жаззасига ёлғиз қолдим! Жуда соз! Ажаб бўлди! 
Ана етим бўлиб қолдим! Бундан яхши гап борми. Эрталаб 
маҳкамага бораман, ишдан чиқиб уйга келишнинг ҳам ҳожа- 
ти йўқ, кечгача трактирда ўтираман-да, кечқурун уйга келиб 
ёлғиз ўзим, қон-қон йиғлаб, муздек совуқ ўринга кириб ёта- 
ман! Ҳ ар куни шу аҳвол. Жуда гоз! 
(И иғлайди.)
Майли,
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

хотининг блан муроса қилолмадингми, энди ёлғиз яшайвер. 
й ў қ , бирор чорасини топмасам бўлмайди. £ ундан мутлақо 
ажраш керак, ёки... яшаш, одамлар сингари яшаш керак. 
Буни яхшилаб ўйлаб кўришим зарур. 
(Х аёлга чўмади.)
Ажралайми? Айрилиққа чидайолармикинман? Бу қандай 
азоб бўлди-а! Қандай азоб! Ундан кўра... тегирмон тсшига 
бас келаман деб юраманми! Э — Нима деяпман ўзим? Хаё- 
лимга келган фикрларни царанг-у!
П о л и н а киради.
С А К К И З И Н Ч И С А Ҳ Н А
П о л и н а блан Ж а д о в.
П о л и н а 
(уст кийимини ечмай ўтиради).
Нима дейсиз?
Ж а д о в
(ю гуриб келиб).
Келдингми, келдингми! Қай- 
тиб келдингми!.. Уялмайсанми! Сен мени шундай ранжит- 
дингки, шундай хафа қилдингки, мана энди эсимни ҳам йўқо- 
тиб қўйдим. Мен жуда гангиб қолдим. 
(Қ ўлларини ўпади.)
Полина, жоним!
П о л и н а. Мулойимлик блан мени алдамай қўяқол.
Ж а д о в . Ахир, сен ҳазиллашдинг-а, Полина? Мениташ- 
лаб кетмайсан-а?
П о л и н а. Бўлмасачи, сен блан ғурбатда яшашдан ҳам 
яхши нарса бор эканми дун’ёда!
Ж а д о в Мени хароб қилаяпсан, Полина! Яхши кўрма- 
ганингга яраша, раҳм қилсанг бўлмайдими. 
Сени қандай 
яхши кўришимни биласан-ку.
П о л и н а . Ҳ а, кўриниб турипти! Яхши кўриш бунақа 
бўлар экан-у.
Ж а д о в ; Бўлмаса қанақа бўлади, 
яхши кўриш? Айт 
нима десанг, айтганингни бажо келтирай, ахир.
П о л и н а . Тоғангни олдига бор, яраш у блан, Белогу- 
бовникидақа ўрин сўра ўзингга, пича пул ҳам сўра, бойиб 
кетсак, кейин қайтариб берармиз.
Ж а д о в . Улсам ҳам бормайман, у дун’ё-ю, бу дун’ё! 
Гапириб овора бўлиб ҳам ўтирма.
П о л и н а . Бўлмаса, нега мени йўлдан қайтардинг? Ёки 
мени калака қилмоқчимисан? Калака қилиб бўпсан, эсимни 
йиғиб олдим энди, мен. Яхши қол! 
(Урнидан туради.)
Ж а д о в. Тўхта! Шошма, Полина! 
Ахир, 
гаплашиб 
бўлайлик.
• П о л и н а
(ойна олдида).
Нимани ҳам гаплашар эдик. 
Гаплашмаган гапимиз қолднми.