|
Б И Р И Н Ч И К У Р И Н И Ш
Кўча. К а б а н о в л а р ҳовлисининг дарвозаси, дарвоза олдида
скамейка.
Б И Р И Н Ч И С А Ҳ Н А
К а б а н о в а блан Ф е к л у ш а скамейкада ўтиришипти.
Ф е к л V ш а. Замона охир бўлибди, холажон, замона
охир бўлгандан кейин мана шунақа бўлади, Марфа Игнать-
евна. Ҳали ҳам бўлса сизларнинг шаҳрингиз жаннат, осо-
йишта, бошҳа шаҳарларни сра қўяверинг. Уерларда худди
қиёмат-а, қиёмат, холажон. Тўполон, ола-ғовур, шовқин-
сурон! Х алқ худди бўзчининг мокисидек уёқдан-буёққа чоп-
гани-чопган.
К а б а н о в а . Биз шошилиб нима ҳам қилдик, шошмасак
ҳам кунимиз ўтади, айланай.
Ф е к л у ш а. й ўқ, холажон, шаҳрингизнинг ссойишта,
тинч бўлишига бошқа сабаб бор; сизга ўхшаган яхши киши-
лар кўп буерда, ана ўшалар ўзларининг художўй ва сахий-
ликлари блан шаҳарни гулдек безатиб турадилар; мэна шу-
нинг учун ҳам бутун иш аста-секин, ўз маромида, тартиб
блан олиб борилади. Бу югуриш-чопишлар, холажон, била-
сизми? Ҳаммаси беҳуда! Мана Москвани олинг; одамлар
худди ел қувгандай уёқдан-буёқҳа чопиб юришади, нега буна-
қалигини ўзлари ҳам билишмайди. Мана шуни айтади-да,
беҳуда оворагарчилик деб. Одамлар ҳам ҳовлиқишиб қол-
ган, Марфа Игнатьевна, югурншгани, югуришган. Гўё у,
бирор ишга кетаётгандай чопади, ошиқади, аслида, бечора-
лар билмайдики, бу бир хаёл эканини, келадики, бўм-бўш,
ҳечнарса йўқ, биргина хаёл! Шундан сўнг ғамга ботади.
Вошқаси бўлса худди бирор танишини қувиб бораётгандай
шошади. Четдан қараб турган киши, ҳечким йўқлигини дар-
www.ziyouz.com kutubxonasi
ров пайқайди. У бўлса, ола-тўполонда гўё етиб оладиган-
дек ошиққани ошиққан. Бу ола-тўполон худди туманга
ўхшайди-да, холажон. Буерда бўлса мана шунақа ажойиб
кечалари ҳатто эшик олдига ҳам камдан-кам одам чиқиб ўти-
ради. Москвадачи, ҳозир ола-ғовур, кўчаларда одамлар қай-
найди, шовқин-сурон. Биласизми, Марфа Игнатьевна, ўтли
аждаҳони ҳам аравага қўшадиган бўлишипти;
буларнинг
ҳаммаси тез юриш учун эмиш.
К а б а н о в. Эшитдим, айланай, эшитдим.
Ф е к л у ш а . Мен, холажон, ўз кўзим блан кўрдим;
бошқалар ҳовлиқиб қолиб ҳечнарсани кўришмайди, улар-
нинг кўзига машина бўлиб кўринади, улар унга машина
деб ном қўйишипти, мен унинг панжаларини мана бундай
(панжаларини кериб)
қилганини кўрдим. Лекин, уни ўтлн
нафас олганини фақат художўй одамларгина пайқайди, холос.
К а б а н о в а . Ҳарқанақа ном қўйиш мумкин, машина де-
с* ҳам бўлади; овом халқ ҳаммасига ишонаверади. Аммо,
менинг устимдан зар тўксанг ҳам унга тушмайман.
Ф е к л у ш а . Нега керак экан-а, хола! Бундай балолар-
дан ўзинг сақла эгам! Яна, бундан бошқа холэжон, Москва-
да анча нарсаларни кўрдим. Бир кун эрталаб ғира-ширада
кетиб борар эдим, қарасам, баланд бир уйнинг томида юзла-
ри қопқора кимдир турипти. Кимлигини ўзингиз биласиз. У,
гўё алланарсаларни сочаётгандай, қўлларини қимирлатадию,
ҳақиқатда эса ҳечнарсани сочмайди. Кейин бундай ўйлаб
қарасам, у ёмонлик уруғини сепаяпти, халқ ола-тўполонда
фарқига бормай ўтиб кетаяпти. Мана шунинг учун ҳам улар
югуришгани-югуришган, шунинг учун ҳам хотинларнинг
ҳаммаси озғин, эти бориб суякларига ёпишган; худди улар
бирор нарсасини йўқотгандай, гўё бирор нарсасини излаёт-
гандек, ҳовлиқишади, ўзлари ғамгин, кишининг раҳми кела-
ди уларга.
К а б а н о в а . Ажабланарлик ҳеч ери йўқ. бизнинг замо-
намизда ҳаммаси ҳам бўлиши мумкин!
Ф е к л у ш а. Охир замонлар келаяп ги, Марфа Игнатьев-
на, ғалати замонлар бўлаяпти. Одамлар бЪр-бирини ҳурмат
қилишмай қўйди.
К а б а н о в а . Нега ҳурмат қилмас экан?
Ф е к л у ш а. Албатта, бу ола-тўполонда, сиз блан биз
сезмаймиз! Ақлли, доно одзмлар ҳатто вақтнинг қисқариб
бораётганини ҳам сезишади. Ез блан қиш бирам чўзиларди-
ки, қачон тугаркин, деб хуноб бўлардинг киши; энди бўлса
ўтиб кетганини ҳам сезмайсан. Ой-кунлар ҳамон ўша-ку, ахир;
www.ziyouz.com kutubxonasi
V
)
лекии, гуноҳларимизнинг кўплигидан, кундан-кунга қисқа-
раяпти. Ақлли кишилар мана шунақа дейишаяпти.
К а б а н о в а . Бундан ҳам баттар бўлади, айланай, бун-
дан ҳам баттар.
Ф е к л у ш а. Уша кунларни кўрсатмагин илоҳим!
К а б а н о в а . Балким кўрармиз ҳам.
Д и к о й киради.
И К К И Н Ч И С А Ҳ Н А
Аввалгилару Д и к о й
К а б а н о в а . Қўшни, нега бемаҳалда санқиб юрибсан?
Д и к о й . Ким ман’ ҳиларди менга?
К а б а н о в а . Ким ман’ қиларди! Кимга керак?
Д и к о й . Ундай бўлса, гапнинг ҳам ҳожати йўқ. Ё ме-
нинг бирор хўжайиним борми? Сенга ким қўйибди, мени
тергашни, ялмоғиз!..
К а б а н о в а . Сен, кўп кариллаб кекиртагингни чўзавер-
ма! Сўкадиган одамингни топиб сўк, ҳа, менга тишинг ўт-
майди. Қаердан келган бўлсанг ўшаққа бор, жўна! Ю р, Фек-
луша, уйга кирамиз.
Do'stlaringiz bilan baham: |
