П ьесалар с е р д а р о м а д жой кам бағалаи к а й б эмас м о м а к а л д и р о к

( Пу л беради.)
Ж а д о в. Мендан ҳам 
чойингиз ҳақини олинг. 
(Пу л
беради.)
В а с и л и й кетади.
Д о с у ж е в. Ичамиз!
Ж а д о в . Майли, сиз учун ичаман, бўлмаса ўзим ичмай- 
диган одамман.
Уриштириб ичишади. Досужев яна қуяди.
Д о с у ж е в . Савдогарларга ариза ёзиб бериб, пича 
қалам ҳақи сўрадингми, бўлд:и, елқангга миниб олишади.
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

Дарров талтайиб кетиб: «Ҳой мирза! Ма, арақ олиб ич» деб 
қолишади. Шундай табиатимни тирриқ қилишадики, қўявера- 
сиз! Ичамиз! «Ичган ҳам ўлади, ичмаган ҳам, ундан кўра 
ичиб ўлган яхши».
Ичадилар.
Кейин, аризани улдрнинг дидига тўғри келадиган қилиб ёза- 
бошладим. Масалан вексель эвазига пул беришни илтимос 
қилиш керак. Ёзсанг ўн сатр ҳам бўлмайди, лекии уни уч- 
тўрт вараққа чўзиб ёзаман. Бундай бошлайман: «Бола-чақам 
кўп бўлгани туфайли ва шунинг натижаеида азият чекаёт- 
ганимни назарда тутиб». Кейин шу тартибда нақш уриб 
кетавераман. Шундай боплаб ёзаман-ки, ўқиб кўриб ўзи 
ҳам йиғлайди, бола-чақаси ҳам. Кула-кула ичагинг узилгу- 
дек бўлади, қўлидан анча-мунча пулини оласан, яна сцни 
ҳурмат қилади, икки букчайиб қуллуқ қилади. Арқон қилиб 
эшиб юборсанг ҳам чурқ этмайди. Семиз-семиз қайнанала- 
ри, кампирлари бадавлат қизларини бермоқчи бўладилар. 
Яхши одамман-да, ҳарқандай одамга 
ҳам 
ёқиб тушаман. 
Ичамиз! 
.
Ж а д о в. Бўлди-е. 
1
Д о с у ж е в. Менинг соғлиғимга.
Ж а д о в. Сизнинг соғлиғингизга бўлса майли.
Ичадилар.
Д о с у ж е в . Улардан пора олмаслик учун ирода кучли 
бўлмаса бўлмайди. Улар, софдил, виждонли амалдорларни 
масхара қилишади, ҳа, ерга уриб юборишади — бу иш қўл- 
ларидан ҳам келади. Қаттиқ бўлмасанг бўлмайди! Асли 
ботирлик қилишнинг ҳам кераги йўқку-я. Устидаги пўсти- 
нини шилиб олсанг ҳам бўлади-ку, броқ мен бу ишни қилол- 
майман. Мен фақат уларнинг нодонлиги учун қўлидан пули- 
ни оламан, холос, кейин ҳаммасини ичиб битираман. 
Э... 
чакки уйланган экансиз-да! Ичамиз. Исмингиз нима?
Ж а д о в. Василий.
Д о с у ж е в . Адаш эканмиз. Ичдик, Вася!
Ичадилар.
Яхши одамга ўхшайсан.
Ж а д о в . Мен ҳам одам бўлдимми! Мен ҳали гўдакман, 
ҳаётнинг нима эканини яхши билмайман. Сиздан эшитган- 
ларимнинг ҳаммаси мен учун янгилик. Аҳволим оғир мени! 
Билмадим бардош бераолармикинман! Атрофимиз бузуқлик-
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

дан иборат, тузатишга кучинг етмайди! Бизни нега илму 
ма’рифатга ўргатишди экан-а1
Д о с у ж е в. Ич, енгил тортасан.
Ж а д о в . Йўқ, йўқ! 
(Бошини қўллари устига қўяди.)
Д о с у ж е в . Мен блан бормайсанми, энди?
Ж а д о в. Бормайман. Нега менга ичирдингиз? 
Нима 
қилиб қўйдингиз!
Д о с у ж е в. Хайр бўлмаса. Мана энди танишиб олдик! 
Кайфинг пича ошиб қолди, дейман, ука! 
( Жадовнинг қўли-
ни сиқади.)
Василий, тўнимни бер! 
(Ш инелини кияди.)
Мен- 
дан хафа бўлиб юрма тағин! Мен адои-тамом бўлган одам- 
ман. Иложини топсанг, мендан кўра дурустроқ одам бўлишга 
ҳаракат қил. 
(Эш ик томон бориб, яна қайтади).
Ҳа! Сенга 
айтадиган насиҳатим бор. Агар бугундан бошлаб мен 
туфайли ичкиликка ўрганиб кетсанг, эсингда бўлсин, вино 
ичма, арақ ич. Винони ҳам’ён кўтармайди, ҳаммасидан ҳам 
арақ яхши, ука: ҳам дардингга дармон бўлади, ҳам 
арзон. Хайр! 
(Кетади.)
Ж а д о в. Йўқ! Ичиш яхши эмас! Хурсанд эмас баттар 
хафа қилади. 
(Х аёлга чўмади. Василий бошқа залдагилар-
нинг буйруғи блан машинани ишга солади. Машина «Лучи-