О‘zr oliy va о‘rta maxsus ta’lim vazirligi buyrug‘i Buyruq №434 2017


E.coli,  Bacillus  subtilis,  Saccharomyces  cerevisiae



Download 2,42 Mb.
Pdf ko'rish
bet120/244
Sana11.01.2022
Hajmi2,42 Mb.
#349515
1   ...   116   117   118   119   120   121   122   123   ...   244
Bog'liq
qishloq xojalik biotexnologiyasi va mikrobiologiya

E.coli,  Bacillus  subtilis,  Saccharomyces  cerevisiae 
kabi 
mikroorganizmlarning genetikasi juda ham yaxshi о‘rganilganligi sababli, ular gen 
muxandisligida keng ishlatilmoqda. 
Mikroorganizmlar  hujayralaridan  eng  muhim  birikmalar,  masalan, 
gormonlar  (insulin,  somatostatin  va  somatotropin),  immunitetni  kuchaytiruvchi 
moddalar  ( -tirozin,  interferon,  interleykin,  viruslar  qobiqlarining  oqsillari,  - 
ulardan  о‘ta  xavfli  kasalliklar  –  qutirish,  oqsim,  gepatit  V,  shuningdek,  horzirgi 
vaqtda  parrandalarga  qirg‘in  solayotgan  parranda  grippining  qо‘zg‘atuvchisi 
N5N1-virusi  va  boshqa  yuqumli  kasalliklarga  qarshi  emlash  (vaksinatsiya) 
vositalari olishda 
foydalanilmoqda.  Gen  muhandisligi  usullari  yordamida  aminokislotalar 
(treonin,  prolin  va  h.k.),  fermentlar,  antibiotiklar  va  boshqa  biologik  faol 
moddalarning 
super-produsentlari  olingan.  Bu  usul  gen  faolligini  boshqarish,  uning 
funksiyasini,  tuzilishini  о‘rganish,  prokariot  va  eukariot  organizmlarda  genetik 
materiallarni  tashkil  qilish  masalalarida  chegaralanmagan  imkoniyatlarni  ochib 
beradi. 
Tirik  organizmlar  irsiy  axborotini  sun’iy  yо‘l  bilan  ma’lum  maqsadga 
muvofiq  о‘zgartirish  jarayoni  genetik  muhandislik  fanining  asosiy  ustqurmasi 
hisoblanadi.  Genetik  muhandislik  hujayra,  xromosoma  va  gen  darajasida  amalga 
oshiriladi: 
1.  Hujayra  darajasidagi  genetik  muhandislik  -  ikki  hujayrani  о‘zaro 
qо‘shish yо‘li bilan amalga oshiriladi. 
2.  Xromosoma  darajasidagi  genetik  muhandislik  -hujayra  yadrosiga 
qо‘shimcha xromosomalar kiritish orqali amalga oshiriladi. 
3. 
Gen  darajasidagi  genetik  muhandislik  yoki  gen  muxandisligi  –  eng 
murakkab bо‘lib, quyidagi bosqichlar asosida amalga oshiriladi

a. aniq maqsaddan kelib chiqqan holda, shu maqsadga javob beraoladigan 


93 
 
gen,  uning  funksiyasini  о‘rganish  orqali  qidirib  topiladi,  ajratib  olinadi, 
klonlanadi va tuzilishi о‘rganiladi. 
b.  ajratib  olingan  gen  xromosoma  DNK  si  bilan  rekombinatsiyalanuvchi 
biror  fag  genomi,  transpozon  yoki  plazmida  DNK  si  bilan  biriktirilib  vektor 
konstruksiya yaratiladi. 
s.  vektor  konstruksiya  transformatsiya  usuli  bilan  hujayraga  kiritiladi  va 
transgen hujayra olinadi. 
Transgen  hujayradan  sun’iy  ravishda  yetuk  organizm  о‘stiriladi.  Ushbu 
usuldan foydalanib о‘simlik, hayvon va mikroorganizmlar hujayralaridan transgen 
shakllar  olish  mumkin.  Hujayra  muxandisligi  usullaridan  foydalanib,  tirik 
organizmlardan  gibrid  hujayralar  olish  biotexnologiyasi  yaratildi  va  bu  asosida 
monoklonal antitelalar olish yо‘lga qо‘yildi. 
Biotexnologiyaning  bu  sohasiga  dastlabki  qadamlar  1973-yil  birinchi  gen 
klonlangan vaqtdan boshlab qо‘yilgan edi.
 
 

Download 2,42 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   116   117   118   119   120   121   122   123   ...   244




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2025
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish